ابتكار امنيت جهاني و ميانجي‌گري چين در روابط ايران و عربستان؛ الگوي مفهومي شبكه‌اي در تحليل پويايي‌هاي هم‌پوش منطقه‌اي در خاورميانه

سياست خاورميانه‌اي چين در تقاطع منافع منطقه‌اي و رقابت قدرت جهاني، به شدت وابسته به منافع و هزينه‌هاي رقابت استراتژيك بازيگران منطقه‌اي به ويژه ايران و عربستان است. هنگامي كه از سياست‌هاي خاورميانه‌اي چين سخن به ميان مي‌آيد از آن به عنوان بازيگري فرصت‌طلب ياد مي‌شود كه تقريباً هيچ سرمايه‌گذاري سياسي، امنيتي خاصي در اين منطقه ندارد و از صلحي كه ايالات‌متحده و اروپا به ارمغان آورده‌اند بدون چالش براي پيشبرد سياست‌هاي خود بهره مي‌برد. همچنين اين نگاه وجود دارد كه منافع اقتصادي هسته اصلي صلح توسعه‌اي و سياست خاورميانه‌اي چين را شكل مي‌دهند. با اين حال، ميانجي‌گري چين در روابط ايران و عربستان نقطه عطفي در ورود به پويايي‌هاي منطقه‌اي خاورميانه تلقي شده است. براين اساس، اين پژوهش درصدد پاسخ به اين پرسش است كه چگونه چين كه تاكنون بازيگري حاشيه‌اي در امور سياسي و ژئوپليتيك منطقه‌اي بود، در معادلات منطقه‌اي مشاركت مي‌كند؟ و ورود چين به روابط ايران و عربستان و معادلات سياسي منطقه چه تأثيري بر نظم منطقه‌اي مي‌گذارد؟ استدلال اصلي مقاله با تكيه بر رهيافت شبكه آن است كه ورود چين به پويايي‌ها و معادلات قدرت منطقه‌اي در قالب ابتكارها از جمله ابتكار امنيت جهاني و ديپلماسي مداخله سازنده سبب خروج قدرت از حالت دودويي به حالت شبكه‌اي مي‌شود. يافته‌هاي پژوهش با تكيه بر روش تبيين نشان مي دهد براي درك پويايي‌ها و پيچيدگي محيط منطقه‌اي خاورميانه بايد نگاه به سياست جهان را از «صفحه شطرنج» به «شبكه» تغيير دهيم تا ابزارهاي تحليلي مناسبي براي ارتقاء جايگاه واحدها درون جهان شبكه‌اي بيابيم.