ارائه ابزار مديريت ريسك كار با نانو مواد مبتني بر رويكرد دسته ‌بندي اقدامات كنترلي

سابقه و هدف: با گسترش كاربردهاي نانو مواد، ريسك مواجهه در محيط‌ هاي شغلي با مواد خطرناكي كه اطلاعات كاملي از آن‌ها براي سلامت انسان وجود ندارد، افزايش مي‌يابد. به همين دليل، ارزيابي ريسك اين مواد معمولاً با مشكل مواجه شده و نمي‌توان از روش‌هاي معمول براي آن‌ها استفاده كرد. ارائه ابزارهايي كه بر پايه طبقه‌بندي سطح ريسك توسعه يافته‌اند مي‌تواند گام مهمي در راستاي حفظ سلامت افراد در كار با نانومواد به‌حساب آيد. رويكرد دسته‌بندي اقدامات كنترلي (CB)، يك روش كيفي اثربخش و قابل‌اجرا براي ارزيابي مخاطرات بالقوه سلامتي مرتبط با نانومواد ساخته شده به شمار مي‌رود. مطالعه حاضر با هدف به‌كارگيري رويكرد دسته‌بندي اقدامات كنترلي براي ارزيابي مخاطرات به ‌منظور مديريت و كاهش ريسك شغلي ناشي از كار با نانومواد انجام شد. روش كار: جستجوي منابع جستجو باهدف شناسايي مؤلفه‌هاي مؤثر بر ريسك بهداشتي در محيط ‌هاي كار با نانومواد، با درنظرگرفتن مخاطرات بالقوه نانومواد ساخته در پايگاه‌هاي داده Web of Science، Scopus و مراجعي نظير سازمان بهداشت جهاني (WHO) و سازمان بين‌المللي استاندارد (ISO) انجام شد. پس از بررسي متون، شناسايي مخاطرات مواد شيميايي و روش‌هاي مواجهه به هنگام كار با نانومواد به تعيين امتياز مخاطره و مواجهه بر اساس رويكرد دسته‌بندي اقدامات كنترلي انجاميد. همچنين در ادامه، اقدامات كنترلي مرتبط با سطح ريسك شناسايي‌شده، بررسي شدند. يافته‌ها: امتياز (دسته) مخاطره بر مبناي رويكرد دسته‌بندي اقدامات كنترلي، به 5 دسته HB1 به عنوان پايين‌ترين تا HB5 به عنوان بالاترين سطح مخاطره انجاميد. اين طبقه‌بندي براساس اطلاعاتي در رابطه با شاخصه‌هايي همچون سميت حاد، حساسيت‌زايي، محرك بودن و آسيب به اندام‌هاي بدن بدست آمد. همچنين، امتياز (دسته) مواجهه بر مبناي رويكرد دسته‌بندي اقدامات كنترلي به 4 دسته EB1 به عنوان پايين‌ترين تا EB4 به عنوان بالاترين سطح مواجهه انجاميد. اين طبقه‌بندي براساس اطلاعاتي در رابطه با روش‌هاي ساخت و توان انتشار انواع مختلف نانومواد با توجه به احتمال وقوع مواجهه بدست آمد. پس از ادغام دسته‌هاي متناظر با امتياز مخاطره و مواجهه براساس رويكرد دسته‌بندي اقدامات كنترلي، سطح ريسك به 5 دسته R1 به عنوان كمترين تا R5 به عنوان بالاترين سطح ريسك بدست آمد. بر مبناي رويكرد دسته‌بندي، اقدامات كنترلي متناسب با هر سطح از ريسك شغلي در هنگام كار با نانومواد پيشنهاد شد. نتيجه‌گيري: ابزار مديريت ريسك نانومواد بر مبناي رويكرد دسته‌بندي اقدامات كنترلي، روشي آسان و كيفي براي ارزيابي و تصميم‌گيري در جهت كاهش ريسك كار با نانومواد به شمار مي‌رود. در اين رويكرد به‌سادگي مي‌توان از طريق شناسايي مخاطرات ذاتي يك ماده و پيش‌بيني احتمال مواجهه با آن، به نتايج ارزيابي ريسك دست‌يافت. به‌كارگيري چنين ابزار‌هايي در محيط‌هاي كار مي‌تواند به متخصصان در شناسايي و رفع موانع كمك نموده و امكان برقراري ارتباط با مديران فراهم نمايد.