تبيين جامعه شناخي مؤثر بر رفتار رانندگي مخاطره‌آميز

زمينه و هدف: رفتارهاي پرخطررانندگي، دومين علت منجر به مرگ  و اولين علت سال هاي ازدست رفته عمردر اثرمرگ زودرس و ناتواني قلمداد مي شود. اين پژوهش با هدف تبيين عوامل جامعه شناخي مؤثر بر رفتار رانندگي مخاطره‌آميز در شهر يزد انجام شد.روش: تحقيق حاضر از لحاظ نوع، كاربردي  و از نظر روش، توصيفي- پيمايشي است. جامعه آماري اين تحقيق، كليه رانندگان درون‌شهري ساكن در شهر يزد بودند. به‌دليل پراكندگي جامعه آماري و عدم اطلاع از حجم دقيق آن، امكان استفاده از فرمول نمونه گيري وجود نداشته است. جهت جمع آوري داده ها از روش نمونه گيري خوشه‌اي چندمرحله‌اي و سپس از روش تصادفي استفاده شده است. پرسشنامه ها در نقاط مختلف شهر و در ساعات متنوع، بين رانندگان توزيع گرديد كه در نهايت 400 پرسشنامه براي تحليل جمع آوري گرديد. داده ها از طريق پرسشنامه تركيبي (رفتار رانندگي منچستر بومي شده) جمع‌آوري شد. بررسي روايي پرسشنامه از طريق روايي صوري انجام گرفته است؛ سنجش پايايي پرسشنامه نيز از طريق ضريب آلفاي كرونباخ انجام پذيرفته است كه مقدار اين ضريب براي متغير وابسته رفتار رانندگي مخاطره‌آميز برابر با 0.945 بود.  جهت تجزيه و تحليل داده‌ها از ضريب همبستگي پيرسون و تحليل رگرسيون چند متغيره استفاده شد.يافته‌ها: يافته‌ها نشان داد كه بيشترين  فراواني تخلف، عبور از چراغ قرمز (63 درصد) و كمترين فراواني تخلف، بوق زدن براي نشان دادن عصبانيت به راننده جلويي يا مقابل (16 درصد) بود. ميانگين متغيرهاي ميزان احساس نظارت، مفيد دانستن قوانين راهور، رضايت از پليس و احساس فشار اجتماعي در حد متوسط بود. همچنين بين سن، احساس نظارت، مفيد دانستن قوانين، رضايت از برخورد پليس و سابقه رانندگي با متغير رفتار رانندگي منچستر (تخلفات عمدي و سهوي) رابطه همبستگي معكوس وجود داشت و اين متغيرها 22درصد از تغييرات رفتار رانندگي را پيش بيني مي كند و بين رانندگي پرخطر و رفتار رانندگي نيز همبستگي مستقيم و بسيار قوي (0.84) وجود داشت.نتيجه‌گيري: پاسخگوياني كه رفتار پرخطر بيشتري در رانندگي دارند تخلفات رانندگي عمدي و سهوي بيشتري نيز انجام مي دهند. مفيد دانستن قوانين راهنمايي و رانندگي رابطه همبستگي معكوس با انجام تخلفات رانندگي دارد؛ اين يافته ضرورت آموزش و متقاعد سازي را نشان مي دهد؛ موضوعي كه بايستي مورد توجه ويژه مديران محترم راهور فرماندهي انتظامي جمهوري اسلامي قرار بگيرد.و جود تخلفات عمدي و سهوي رانندگي در بين رانندگان يزدي در حد متوسط است. بنابراين با كمك آموزش، فرهنگ‌سازي و تشديد احساس كنترل محسوس و نامحسوس مي‌توان شاخص رفتار رانندگي را بهبود بخشيد.