بررسي علقۀ زوجيت پس از وفات مرد، جهت تلقيح مصنوعي به زوجه

ثابت شده كه تلقيح ‌مصنوعي زن با اسپرم شوهر با رعايت موازين شرعي آن هم در زمان حيات هر دو جايز است. اما آيا تلقيح‌ مصنوعي زن با اسپرم شوهر متوفايش نيز جايز است؟ پاسخ به ‌اين پرسش مبتني بر تعيين گسترۀ زوجيّت است؛ به اين معنا كه آيا دامنه و گسترۀ زوجيّت مختصّ به‌ زمان حيات زوجين است و با مرگ يكي پيوند زوجيّت منقطع مي‏شود يا بعد از مرگ هم ادامه ‌دارد؟ اگر منقطع شود، تلقيح جايز نيست و اگر باقي باشد، جايز. اين بحث به صورت مستقل در كتب فقهي مطرح نشده. اما مي‌توان از رواياتي كه در ابوابي مانند تغسيل و تكفين زوجه وارد شده حكم مسئله را استنباط كرد. پژوهش حاضر با روش توصيفي‌ـ تحليلي به بررسي اجتهادي ادله و نقد اقوال ‌موجود پرداخته و به اين ‌نتيجه دست‌ يافته كه دلالت ادلّۀ دالّ بر بقاي پيوند زوجيّت، پس از مرگ يكي‌ از زوجين، قوي‏تر است. از اين ‌رو تلقيح‌ مصنوعي زوجه با اسپرم شوهر متوفّايش اشكالي‌ ندارد. مگر آنكه به ‌اقتضاي ادلۀ لزوم احتياط در فروج و أعراض به پرهيز از تعميم جواز حكم شود؛ ضمن آنكه اقتضاي اصل در فرض يادشده نيز عدم رابطۀ زوجيت است و استصحاب بقاي زوجيت هم مخدوش است.