مطالعه مردم‌شناختي تجربه زيسته كودكان در فاجعه (مطالعه موردي زلزله شهرستان سرپل‌ذهاب)

زلزله يكي از تأثيرگذارترين فجايع طبيعي در زندگي افراد است. پيامدهاي اجتماعي آن بر اساس سن، جنسيت، طبقه اقتصادي و اجتماعي متفاوت است. ميزان و قدرت آسيب‌هاي ناشي از زلزله در انسان‌ها، تحت تأثير ويژگي‌هاي قربانيانِ آنها و ميزان حمايت‌هاي دريافتي در فاجعه است. كودكان، زنان و افراد كم‌درآمد، ميزان آسيب‌ديدگي بيشتري را نسبت به ديگران در زمان فجايع تجربه مي‌كنند. با توجه به اينكه ايران يكي از زلزله‌خيزترين كشورهاي جهان به شمار مي‌رود، پرداختن به آن از ديد مردم‌شناسي به‌عنوان مسأله‌اي مهم از اهميت بسياري برخوردار شده‌ است. مطالعه حاضر، پژوهش كيفي است كه با هدف درك تجربه زيسته كودكان سرپل‌ذهاب از زلزله انجام شده است. در اين پژوهش با استفاده از رويكرد پديدارشناختي، مصاحبه‌هاي عميق نيمه‌ساختاريافته با 20 نفر از كودكان زلزله‌زده انجام شده است. يافته‌هاي اين پژوهش كه شامل 15 درون‌مايه فرعي و در نهايت 4 درون‌مايه اصلي است، نشان مي‌دهد تجربه ناگهاني ويراني و از دست دادن احساس خوشبختي، آسيب‌هاي جسمي و رواني، ترك تحصيل، افت شديد تحصيلي، و افزايش آسيب‌هاي اجتماعي از پيامدهاي تأثيرگذار بر زندگي كودكاني است كه زلزله را تجربه كرده‌اند. نتايج اين يافته‌ها با تأكيد بر نقش آموزش و شكل دادن آگاهي در كمك به كودكان و خانواده‌ها در آماده‌سازي و بهبودي از انواع فجايع نشان مي‌دهد كه آموزش در چرخه فاجعه نقشي مهم در كاهش آسيب‌پذيري و بهبود و بازيابي عاطفي، اجتماعي و رفتاري كودكان دارد.