نقد تطبيقي رابطه ايمان و عمل صالح در انديشه سلفيه وهابي و جهادي

علي‌ رغم قرابت مباني عام كلامي سلفيان وهابي و جهادي، انكار مدخليت عمل در تحقق ايمان از سوي وهابيت و اصرار بر مدخليت عمل در تحقق ايمان از سوي جهاديون، اين دو گرايش سلفيه معاصر را در مسئله ايمان و كفر در مقابل يكديگر قرار داده است. اين نوشتار با روش تحليل كتابخانه اي پس از تبيين محل نزاع سلفيان وهابي و جهادي، به واكاوي اهم نقدهاي متقابل اين دو جريان سلفي در اين مسئله پرداخته است. تحليل نقدهاي متقابل سلفيان وهابي و جهادي روشن مي دارد كه هر دو گروه ادعاي استناد باورهاي خود به فهم سلف از كتاب و سنت را دارند و در عين حال بر دو موضع كاملا متضاد پافشاري مي كنند كه همين امر گواه روشني بر تشتت مباني فكري سلفيه معاصر به طور عام و سلفيان وهابي و جهادي به طور خاص است. از سوي ديگر تشبيه جهاديون به خوارج از طرف وهابيون و تشبيه وهابيون به مرجئه از طرف جهاديون به اين معناست كه بطلان باورهاي خوارج و مرجئه را واضح مي دانند و در نتيجه هر دو جريان اجماع مركب بر فاسدالعقيده بودن خود دارند. اگرچه مرتبا علماي وهابي، ضمن تبرئه خود از تكفيرگرايي، سلفيان جهادي را بدليل تكفير اهل معصيت، مروج تكفيرگرايي معرفي مي كنند، اما عملكرد تاريخي سلفيه وهابي و جهادي نشان مي‌دهد هر دو طيف نوعي از خوارج مسلكي را در مسئله ايمان و كفر اتخاذ كرده‌ و بدون پشتوانه منطقي به تكفير مسلمين رو آورده‌اند. با اين تفاوت كه جنس تكفير وهابيت، كفر در امور عبادي فردي و جنس تكفير جهاديون عموما كفر در امور اجتماعي و حكومتي است.