تاريخچۀ شرح‌ منظومه و تدريس آن در ايران و جهان

بيش از دويست سال از تاريخ تأليف كتاب شرح‌ منظومه، اثر برجستۀ فيلسوف مهم حكمت متعاليه، حاج ملاهادي سبزواري (1289ـ 1212ق) ميگذرد. طي اين دويست سال، اين كتاب همواره يكي از مهمترين متون درسي حوزه‌هاي علميه و مراكز فلسفي در ايران و جهان بوده و هست و هيچ اثري، چه با سبك و سياق خود منظومه و چه با سبك و سياقي ديگر، تا بحال نتوانسته جاي آن را بگيرد. آنچه باعث شهرت و ماندگاري اين كتاب شده، در درجۀ اول، شخصيت علمي و معنوي برجستۀ مؤلف آن است، و در درجۀ بعد، بيان مطالب در قالب نظم براي نخستين‌بار، جامعيت نسبت به همۀ مسائل، اشتمال بر آراء مختلف، نوآوري و ابتكار، ايجاز غيرمخل، تدريس مكرر توسط مؤلف، تصنيف حواشي و شروح متعدد بر آن، و وجود مدرسان برجسته در طي اين دويست سال. در اين مقاله ضمن پرداختن به جايگاه كتاب شرح‌ منظومه در بين آثار مشابه، و امتيازات و علل ماندگاري آن در مراكز آموزشي، گزارشي از سرگذشت اين كتاب و چگونگي تدريس آن در ايران و جهان ارائه شده و مدرسين برجستۀ آن را در ادوار مختلف و مراكز آموزشي متعدد را معرفي نموده‌ايم.