كاربردشناسيِ فرايند تصريح در ترجمۀ شفاهي همزمان

تصريح پديده و راهبردي عام در گستره‌ غني‌سازي معنايي و منظورشناختي در كاربرد زبان با نقش ميانجي و ابهام‌زدايي در حوزه‌هاي بين‌فرهنگي ترجمه و يادگيري زبان است. لازمه‌ اين امر، تغييرات مختلف با رويكردي مخاطب‌محور براي افزايش خوانش‌پذيري متن مقصد، ابراز وفاداري به هدف گوينده/نويسنده، و فهم بهتر مخاطب از ترجمه است. تصريح پديده، مشتمل بر اظهار اطلاعات تلويحي متن مبدأ در متن مقصد، آشكاركردن و بازتاب موارد حذف شده‌ متن اصلي در ترجمه، و نشان‌دادن شفاف‌تر و واضح‌تر روابط انسجامي در متن مقصد است. مترجم شفاهي همزمان در آن واحد داراي نقش‌هاي دوگانه‌ مخاطب/گوينده بوده و درگير فرايندهاي رمزگشايي و رمزگذاري اطلاعات در اين فرايند است. هدف اين مقاله بررسي رويكردهاي آفرينش گفتمان مترجم شفاهي همزمان ايراني از طريق تجزيه و تحليل راهبردهاي ترجمه‌ گفتمان‌نماها در فرايند ترجمه‌ شفاهي همزمان براي كشف ابعاد تصريح در حوزه‌ مديريت گفتمان است. پيكره‌ پژوهش، شامل حدود 35000 واژه‌ برگرفته از سه سخنراني به زبان فارسي و ترجمه‌ شفاهي همزمان آن‌ها به زبان انگليسي است. براي اثبات اعتبار و پايايي علمي-پژوهشي اين مطالعه از يك فهرست و الگوي گفتمان‌نما در حوزه‌ گفتمان‌شناسي و دو ارزياب بهره گرفته شد. مطالعه‌ كنش‌هاي رفتاري مترجم شفاهي همزمان نشان داد كه به ميزان حدود ۸۰ درصد اين مترجم شفاهي همزمان ايراني از راهبرد گفتماني تصريح بهره گرفته بودند. همچنين، تحليل رفتارها و راهبردهاي منظورشناختي اين مترجم در چارچوب تصريح منجر به كشف يك الگوي مثلثي با رويكردها و راهبردهايي در ترجمه‌ گفتمان‌نماها گرديد كه مشتمل اند بر افزايش، تغيير، و حذف گفتمان‌نماها. كاربردهاي مختلف آموزشي، پژوهشي، و علمي نيز تجزيه و تحليل شد.