مطالعه عملكرد رشد، پروتئين و رنگدانه‌هاي ريزجلبك اسپيرولينا (Arthrospira sp.) با استفاده از محيط كشت‌هاي ارزان قيمت

مهم‌ترين محدوديت توليد انبوه ريزجلبك اسپيرولينا در جهان قيمت بالاي محيط كشت آن است. مطالعه حاضر با هدف ارزيابي محيط‌‌هاي كشت مبتني بر مواد شيميايي و كودهاي تجاري و مقايسه ويژگي‌‌هاي رشد، تركيبات رنگدانه‌‌ها و ميزان پروتئين جلبك اسپيرولينا توليد شده در مقايسه با محيط كشت زاروك انجام گرفت. براي تامين نيازهاي غذايي گونه جلبك اسپيرولينا از كودهاي شيميايي ارزان‌قيمت در قالب 18 تيمار و سه تكرار استفاده گرديد. در تمام تيمارها از جوش شيرين تجاري به مقدار 16.8 گرم در ليتر، نمك دريا به مقدار 0.5 گرم بر ليتر و كود مايع تجاري (پتاسيم: فسفر، 20:20) براي تامين نياز فسفر و پتاسيم جلبك استفاده گرديد. براي تامين نيتروژن در تيمارها از سه منبع نيترات سديم، اوره و تركيب 50:50 از هر دو استفاده شد. در هر سه گروه از 6 ماده در قالب 6 تيمار (شاهد، پتاسيم، آهن، تركيبي از پتاسيم و آهن، منيزيم و ريز مغذي‌ها) استفاده گرديد. براساس نتايج، ميزان رشد جلبك اسپيرولينا تا روز بيستم در گروه شاهد (محيط كشت زاروك) بيشتر از بقيه تيمارها بود اما بعد از روز بيستم تيمار حاوي نيترات سديم- منيزيم (N-Mg) نرخ رشد بالاتري را نسبت به گروه شاهد نشان داد. همچنين بالاترين نرخ رشد ويژه و تراكم جلبكي و كمترين زمان دو برابر شدن در تيمار حاوي منبع نيترات سديم اندازه‌‌گيري گرديد. بالاترين تراكم جلبكي و نرخ رشد ويژه به طور معني‌‌داري (0.05 p) در تيمارهاي نيترات سديم- منيزيم (N-Mg) و نيترات سديم-ريزمغذي‌‌ها (N-Mic) مشاهده گرديد كه تفاوت معني‌‌داري با گروه شاهد (محيط كشت زاروك) نداشتند. در تيمار نيترات سديم-ريزمغذي‌‌ها (N-Mic) به‌‌طور معني‌‌داري حداكثر كلروفيل a، كلروفيل b و رنگدانه كل به‌دست آمد (0.05 p). بيشترين ميزان پروتئين در گروه تركيبي نيترات سديم - اوره با منبع آهن و پتاسيم به‌دست آمد. در جمع‌‌بندي، بالاترين ميزان رشد و بيشترين تراكم سلولي در محيط كشت حاوي نيترات سديم به‌‌دست آمد كه قابل مقايسه با تيمار حاوي محيط كشت زاروك بود كه مي‌‌توان در مقياس تجاري از آن استفاده كرد.