بررسي فيزيكي شعورمندي و اختيار در پديده‌هاي كوانتومي از منظر حكمت سينوي‌

بنياني‌ترين اصول كوانتوم را مي‌توان در اصل عدم قطعيت و تأثير ناظر در رفتار ذرات كوانتومي مطرح نمود كه اولي با اختيار و دومي با شعورمندي ذرات در ارتباطي تنگاتنگ قرار دارد. اگر تفسير خلق اندازه‌گيري در ذرات كوانتومي را به اين دو اصل بيفزاييم، ادعاي دخالت امور ماورايي در ايجاد ذرات به واسطه اختيار و آگاهي نيزگزاف نمي‌نمايد؛ چراكه مبناي ابن‌سينا در اختيار و آگاهي از طريق افاضۀ «عقل فعال» است؛ يعني هر گاه چيزي اختيار شود، ذرات كوانتومي يا ذراتي كه بيشترين قرابت را با امور مجرد دارند، در مغز ايجاد مي‌شود و آگاهي جريان مي‌يابد. سؤال اين است كه چگونه مي‌توان مدل اختيار و آگاهي در فيزيك را بر فلسفه اسلامي بنيان نهاد؟ هدف اين مقاله بررسي فيزيكي فلسفه ابن‌سينا در روابط ميان اختيار و آگاهي و مقايسه آن با فلسفه فيزيك موجود است. اين پژوهش اطلاعات را به صورت كتابخانه‌اي جمع‌‎آوري و به صورت توصيفي تحليلي بررسي ‌مي‌نمايد. اين تحقيق در پايان به اين نتيجه مي‌رسد كه مدل ابن‌سينا از مدل‌هاي موجود در فيزيك، برتري چشمگيري دارد. به علاوه اينكه اين مدل از نظرگاه دين نيز قابليت ارتقاءدارد.