بررسي تطبيقي ارزش حال انواع استراتژي هاي سرمايه گذاري در شبكه حمل و نقل كشور (نمونه موردي آزادراه‌هاي بين شهري ايران)

بيان مسئله: با توجه به اهميت آزادراه‌ها در اتصال سكونتگاه هاي شهري و نقش آن‌ها به عنوان زيرساخت اصلي حمل‌ونقل جاده‌اي كشور در توسعه شهرك‌ها، مدل سازي جديد مبتني بر ريسك براي تصميم‌گيري بهينه در مورد انتخاب استراتژي ساخت و بهره‌برداري - وانت از آزادراه‌ها در داخل شهرك‌ها كشور ارائه شده است. حداكثر كردن ارزش فعلي خالص سود براي جامعه عمومي تابع هدف اصلي است.هدف: حداكثر كردن ارزش فعلي خالص سود براي جامعه عمومي تابع هدف اصلي است.روش: در اينجا ارزش فعلي خالص پروژه‌هاي آزادراه با توجه به جريان درآمد و هزينه‌هاي پروژه به عنوان معياري براي انتخاب استراتژي دولتي-خصوصي يا سنتي تعيين مي‌شود. عوامل موثر بر مدل شامل طول و تعداد خطوط آزادراه، مدت زمان مشاركت بخش خصوصي، كشش تقاضا، سقف حجم ترافيك، نرخ تورم سالانه، حجم ترافيك سالانه و ساعات اوج مصرف براي محورهاي موازي، درصد اجتناب از عوارض، نرخ عوارض سالانه. نرخ بهره بدون ريسك سالانه، نرخ تنزيل سالانه بخش دولتي و خصوصي، رشد اقتصادي و جمعيت سالانه كشور، رشد اقتصادي و جمعيت دو استاني كه توسط آزادراه به هم متصل مي‌شوند. ميزان افزايش نرخ عوارض، وام‌ها و ماليات بخش خصوصي در نظر گرفته شده است. حجم تقاضا براي ترافيك در حين بهره‌برداري از آزادراه‌ها به عنوان يك عدم قطعيت و ريسك كاهش درآمد مربوطه از طريق سناريوي درخت احتمال در مدل پيشنهادي وارد شده و براي حل آن از الگوريتم ژنتيك استفاده شده است.يافته‌ها: نتايج شبيه‌سازي براي مطالعه موردي 1 نشان مي‌دهد كه ساخت هر پنج آزادراه، استراتژي PPP بهتر است. براي مطالعه موردي 2، با توجه به احتمال وقوع و شدت تقاضاي سناريوهاي مختلف براي استفاده از آزادراه هاي مورد مطالعه، مقدار ارزش فعلي خالص براي ساخت و بهره‌برداري از پروژه آزادراه چه با استراتژي PPP و چه با استراتژي سنتي تغيير مي‌كند.. در اين تحقيق مشاهده مي‌شود كه به جز آزادراه قم – مركزي، بقيه آزادراه‌هاي مورد مطالعه داراي ارزش خالص فعلي منفي براي استفاده از استراتژي سنتي هستند. ارزش فعلي خالص ساخت و بهره‌برداري از پروژه آزادراه قم – مركزي با استراتژي سنتي نسبت به استراتژي دولتي – خصوصي ارزش مثبت تري دارد، بنابراين بهتر است. اين پروژه به صورت سنتي ساخته شود. از نتايج شبيه‌سازي بر اساس اطلاعات موجود مي‌توان دريافت كه به دليل زمان كوتاه ساخت و شروع سريع بهره برداري و كيفيت تعميرات، نگهداري و تعميرات، بهترين گزينه براي ساخت و بهره‌برداري تمامي آزادراه‌ها، استراتژي دولتي-خصوصي است. بهبود زيرا ارزش فعلي خالص پروژه آزادراه با استفاده از اين استراتژي نسبت به تداركات سنتي مثبت‌تر مي‌شود. در اين مقاله مدل احتمالي براي انتخاب يك استراتژي دولتي-خصوصي يا سنتي براي پنج آزادراه مذكور در داخل كشور با توجه به عدم قطعيت تقاضاي ترافيك توسعه داده شده و نتايج شبيه‌سازي نشان مي‌دهد كه ارزش فعلي خالص يك پروژه آزادراهي تحت تأثير قرار گرفته است. احتمال و شدت سناريوهاي تقاضاي ترافيك از سوي ديگر، مدت زمان مشاركت بخش خصوصي عامل بسيار مهمي است كه مي تواند تأثير زيادي بر سود بخش خصوصي و انگيزه آن‌ها داشته باشد و افزايش اين عامل مي‌تواند موجب افزايش سود آن‌ها شود.نتيجه گيري: نتايج شبيه‌سازي اين واقعيت را ثابت مي‌كند كه ارزش فعلي خالص پروژه آزادراه تحت تأثير مقادير پيش‌بيني‌شده احتمال و شدت وقوع سناريوهاي بهره‌برداري قرار مي‌گيرد و از سوي ديگر، مدت زمان مشاركت عامل مهمي است كه مي‌تواند تاثير زيادي بر سود داشته باشد. بخش خصوصي و انگيزه مشاركت آن‌ها بايد موثر باشد و افزايش اين مدت حداكثر سود را براي بخش خصوصي به همراه خواهد داشت.