سنجش پايداري توسعه در كلانشهرها با رويكرد طراحي يك فضاي رقابت پذير در سطح منطقه اي و ملي مطالعه موردي: منطقه بزرگ كلانشهر تبريز

بيان مياله:رشد شهرنشيني و جهاني شدن شبكه شهرها، رقابت اقتصادي براي ارتقاء جايگاه رقابت پذيري را ميان شهرها اجتناب ناپذير كرده است. با توجه به اينكه جهاني شدن بستري براي تحليل رقابت پذيري شهري فراهم كرده است، ناديده گرفتن آن تحليل هاي بعدي در خصوص رقابت پذيري شهرها را ناقص مي كند؛ از اين رو در اين پژوهش يك چشم انداز توسعه پايدار كه ابعاد اقتصادي، اجتماعي‌، كالبدي رقابت پذيري شهري را در بر مي گيرد، در نظر گرفته شده است. هدف:هدف اين پژوهش ارزيابي مقايسه اي شاخص توسعه پايدار شهري چهار كلانشهر(تبريز، مشهد، اصفهان و شيراز) مي باشد، و بررسي جايگاه كلانشهر تبريز در بين 3 كلانشهر شيراز، اصفهان و مشهد از لحاظ توسعه يافتگي و همچنين چگونگي دست يابي كلانشهر تبريز به جايگاه واقعي تاريخي خود مي باشد. روش:براي سنجش پايداري با رويكرد رقابت پذيري از 33 شاخص مختلف اقتصادي اجتماعي و كالبدي استفاده شد. در ابتدا شاخص ها به شيوه پايه اطلاعاتي، وارد سيستم اطلاعات جغرافيايي شد و با يكديگر مقايسه گرديد سپس با استفاده از مدل AHP هريك از مولفه ها وزن دهي شدند و با بكارگيري از مدل ويكور چهار كلانشهر از لحاظ توسعه پايدار رتبه بندي گرديده اند و در پايان از نرم افزار ميك مك براي استخراج ماتريس تاثير گذارشاخص ها بر يكديگر با روش مستقيم و غيرمستقيم پيشران موثر و كليدي استفاده گرديد. يافته هاي پژوهش نشان مي دهد كلانشهر مشهد با شاخص 0.00 در رتبه 1 و كلانشهر تبريز با شاخص 0.989در رتبه4و كلانشهر اصفهان و شيراز با شاخص 0.133و 0.928 به ترتيب در رتبه 2 و 3 قرار گرفته اند.نتيجه گيري: شهرها از لحاظ رقابت پذيري داراي ويژگي هاي متفاوتي هستند كه ريشه در مزاياي رقابتي زمنيه آن شهر دارد چنانچه در برنامه ريزي در سطوح مختلف شهري و ملي بر اين مزايا تاكيد گردد شهرها نه تنها از لحااظ اقتصاادي بلكه از لحاظ اجتماعي و كالبدي – زيست محيطي نيز توانمند خواهند بود و باعث توسعه پايدار شهرها مي گردد. كلان شهر تبريز نيز چنانچه بخواهد در آينده به جايگاه واقعي خود در عرصه هاي ملي و منطقه اي دست يابد، ناگزير به داشتن استراتژي هايي براي رقابت پذيري پايدار اين شهر در كليه عرصه هاي فعاليتي، علمي- فرهنگي، فنآوري و توسعه اي، خدماتي، كالبدي و بازرگاني و تجاري و... با محوريت شهر دانش بنيان و شهروندان خلاق و فرهيخته و مسئوليت پذير مي باشد.