سير تطور انديشه مهدويت در سده اخير حوزه علميه قم

حوزه علميه قم در سده اخير بالنده‌ترين رويكرد را طي زمان حيات خود داشته است. توجه به معارف اهل بيت با تكيه بر عقل و نقل، ميراث گرانبهايي براي معارف ديني فراهم كرده است. انديشه مهدويت، يكي از اين آموزه‌‌ها است كه در حوزه علميه قم به رغم فراز و نشيب‌‌هايي كه در اين سده داشته است، نسبت به سده قبل با تطورات و تغييرات متعددي همراه بوده است. در اين نوشتار، پنج تطورِ انديشه مهدويت در سده اخير بيان شده است: 1. تطور روشي، 2. تطور دامنه‌‌اي، 3. تطور تبييني كه در اين‌جا تنها بر دو آموزه انتظار و نيابت عامه تاكيد مي‌‌شود، 4. تطور غايي، 5. تطور ارائه‌‌اي. آنچه اين تطورات پنج‌‌گانه را با هم مرتبط مي‌كند، «تطور غايي» است. شواهد و قرائن حكايت از آن دارند كه در سده اخير در حوزه علميه قم، انديشه مهدويت از آموزه‌اي صرفاً اعتقادي، به انديشه‌اي راهبردي تبديل شده است كه هدفش تنها دفاع از نوعي اعتقاد نيست، بلكه در پي آن است كه در تمامي ابعاد زندگي فردي و اجتماعي خود را نشان دهد و جامعه در تمامي شئونش از اين انديشه تاثير بپذيرد. در اين نوشتار با تكيه بر آثار مكتوب در اين سده، تلاش شده، مسيري كه در اين تطورات طي شده است، بيان شود.