تحليل جايگاه تكويني امام و ضرورت امامت با تاكيد بر روايات «لولا الحجة»

ضرورت وجود امام از اساسي‌‌ترين مسائل امامت به شمار مي‌‌رود. انديشمندان اسلامي، به ويژه عالمان شيعي با رويكردهاي مختلف در صدد اثبات آن برآمده‌‌اند. برخي، وجود امام را با رويكرد هستي شناسانه، مورد بررسي قرار داده و بر جايگاه تكويني و تأثير او بر نظام آفرينش تأكيد دارند. محتواي اين رويكرد در روايات اهل‌‌بيت(ع) تحت عناوين «لولا الحجة لساخت الارض» و «احاديث امان» ذكر شده است. در مقاله حاضر تلاش شده است با تبيين‌‌هايي عقلي از روايات مذكور، جايگاه تكويني امام در نظام آفرينش اثبات شود و ضرورت وجود حجت (امام) براي برقراري و استمرار هستي روشن گردد. اين تبيين‌‌ها به سه گونه فلسفي، عرفاني و كلامي بيان شده است. رويكرد هستي‌‌شناسانه به وجود امام در نظام هستي، فاعليت امام در آفرينش و غايت بودن او در خلقت را نتيجه مي‌‌دهد. ثمره ديگر اين رويكرد، ‌بديهي بودن ضرورت وجود امام در نظام هستي است. به عبارت ديگر، «تصور» درست جايگاه امام در نظام تكوين، «تصديق» به وجود او را به دنبال خواهد داشت.