ايده‌ هدايتگر تمدن اسلامي از نگاه مكاتيب الرسول

هر تمدن و از جمله تمدن اسلامي مؤلفه‌هايي دارد كه يكي از اين مؤلفه‌ها را مي مي‌توان ركن اصلي، روح، قلب، موتور محرك يا همان «ايده ‌هدايتگر تمدن» ناميد. اما كدام مؤلفه تمدن اسلامي چنين جايگاهي دارد؟ روش اغلب مقالات براي پاسخ به اين پرسش رجوع به مكتوبات تمدن‌پژوهان مسلمان و غير مسلمان است. چنين رويكردي اين سؤال را در ذهن ايجاد مي‌كند كه چرا به مكتوبات خالق تمدن اسلامي‌ مراجعه نكنيم؟! قطعا خالق يك تمدن آگاهتر از ديگران به آن تمدن است. با چنين پيش‌فرضي، با رجوع به كتاب مكاتيب الرسول نامه‌هاي پيامبر اسلام، به عنوان بنيانگذار تمدن اسلامي، مبنا قرار گرفت و مؤلفه‌هاي اصلي تمدن اسلامي با توجه به فراواني در متن مكاتيب الرسول استخراج شد، سپس از نگاه متن، زيرمتن و فرامتن مكاتيب، اين مؤلفه‌ها اهميت‌سنجي شدند كه چهار مؤلفه حائز بيشترين اهميت بودند: محمد رسول الله6، شعائر اسلامي، شريعت اسلامي، اقتصاد اسلامي. سپس اين چهار مؤلفه را بر ويژگي‌هاي ايده‌هدايتگر عرضه كرديم كه در نهايت «محمد رسول الله» واجد تمام ويژگي‌هاي ايده‌ هدايتگر تمدن اسلامي شد. با توجه به اينكه ايده‌هدايتگر عامل ايجاد، پويايي و انسجام تمدن اسلامي است مي‌توان در تمدن‌سازي نوين اسلامي بر اين مؤلفه تمركز كرد.