جايگاه و نقش امام در تحقق امت ـ تمدن اسلامي (در پرتو آيۀ 47 سوره يونس)

هدف محوري انقلاب اسلامي برپايي تمدن نوين اسلامي در دورۀ كنوني است. فهم اين مهم و نقشۀ عظيم تحقق آن از ضروريات جامعۀ كنوني ما و به‎ ويژه نخبگان حوزه و دانشگاه به ‎شمار مي ‎رود. براي دريافتن دقيق اين موضوع بايد با تدبر در آيات الهي و در پرتو مفاهيمي قرآني همچون مدينه، امت، بلد، رسول و امام به درك دقيقي از جايگاه و نقش امام در تحقق تمدن اسلامي برسيم. ازجمله آيات الهي، آيۀ 74 سورۀ يونس «وَلِكلِّ أُمَّةٍ رَسُولٌ فَإِذَا جَاءَ رَسُولُهُمْ قُضِي بَينَهُمْ بِالْقِسْطِ وَهُمْ لَا يظْلَمُونَ» است كه در آن به دو مسئلۀ اساسي دربارۀ تمدن و امت اشاره مي ‎كند: نخست، براساس اين آيه مي‎توان به تبيين نظريۀ اجتماعي اسلام در تشكيل امت و تمدن پي برد و همان نظريۀ امامت ـ امت است. اين نظريه با نظريۀ اجتماعي استيلا در جوامع پيش از مدرن و نظريۀ اجتماعي بازار در جوامع مدرن، تفاوت جوهري دارد. در اين نظريه، امام ركن امت و تمدن است و حول ولايت امام و با تولي از سر محبت امت، تمدن ساخته مي ‎شود. تمدن و امت بر مدار نظام اراده‎ها با محوريت ارادۀ محوري شكل مي‎ گيرد كه ظهور اين نظام اراده‎ها را در ساحت‎هاي گوناگون امت مي ‎توان ملاحظه كرد؛ دوم، مهم‎ترين فعل امام در امت برپايي قسط و عدل است و اين يعني پايبند شدن به تناسبات اقامۀ توحيد كه تنها از مسير جريان ولايت امام و تولي انسان‎ها به آن ولايت محقق مي‎شود كه اين مسير درست مانند مسير جريان ولايت الهيه و تولي به ولايت الله است. بنابراين، عدالت به معناي تحقق تناسبات جريان ولايت و تولي به امام است.