«دوراهي اجتماعي» و كاربرد آن در آموزه هاي فردي گلستان سعدي

اين مقاله به بررسي مقوله‌اي خاص از گرايش‌هاي فردگرايانه – با نام دوراهي اجتماعي- در خلال آموزه‌هاي فردي گلستان سعدي پرداخته است. دوراهي اجتماعي مقوله‌اي از گرايش‌هاي فردگرايانه است كه به نوعي خاص از تعارض سودمندي فردي و جمعي اشاره مي‌كند؛ به نوعي كه در آن نفع فردي بسيار چشمگير است، اما اگر بيشتر افراد نفع جمعي را ناديده بگيرند و خودمدارانه رفتار كنند، فاجعه‌اي اجتماعي رقم خواهد خورد. به ويژه، اگر انتخاب آن افراد با توجه به موقعيت و نقش آن‌ها در جامعه تأثير بسزايي در سرنوشت كل جامعه داشته باشد. سعدي براي تبيين برخي آموزه‌هاي فردي در حكايات گلستان از مقولۀ دوراهي اجتماعي استفاده كرده است؛ به طوري‌كه به طور واضح، مخاطبان آموزۀ خود را از قرار گرفتن بر سر دوراهي اجتماعي آگاه و آن‌ها را به برگزيدن نفع جمعي -به دليل تأثير زياد تصميمشان بر سرنوشت جامعه- توصيه كرده است. در اين مقاله پس از طبقه‌بندي مخاطب سعدي در آموزه‌هايش، استخراج آموزه و بررسي حكايت‌هايي كه دوراهي اجتماعي در آن‌ها ديده مي‌شود، خطاب سعدي در هر حكايت با ذكر دوراهي اجتماعي مقابل آن‌ها تحليل شده است.