تصحيح واژۀ «عاطار» در يكي از اخوانيّات منتجب‌الدين بديع جويني

كتاب «عتبۀالكتبه» مجموعه مراسلات ديواني و مكاتبات اخواني عهد سلطان سنجر سلجوقي با انشاي منتجب الدين بديع جويني است. اين كتاب نخستين بار به اهتمام علامه قزويني و استتاد اقبال آشتياني به شيوۀ قياسي، تصحيح گرديد و در سال 1329 ه.ش. چاپ شد. به دليل دشواري هاي تصحيح قياسي و تك نسخه بودن اثر، تصحيح و ضبط برخي واژه ها در اين چاپ از كتاب به درستي صورت نگرفته است. يكي از اين ضبط هاي نادرست، واژۀ «عاطار» است. نتيجه پژوهش پيش رو كه به شيوۀ توصيفي -تحليلي و با استناد به منابع كتابخانه اي و نسخ خطي «عتبۀالكتبه» انجام شده است نشان مي دهد كه هم مصححان «عتبۀالكتبه» در خوانش واژۀ «عاطار» اشتباه كرده اند و هم شارحان كتاب، با استناد و اعتماد به تصحيح قزويني- اقبال ، در شرح اين واژه به خطا رفته اند يا به معنادارنبودن آن اذعان كرده اند. در حقيقت، اين واژه كه در ادبيات فارسي و عربي سابقه و معني ندارد، با تحريف كلمه آغازين تمثيل عربي «مِمّا طارَ بِهِ عنقاءُ مُغرب» به متتن «عتبۀالكتبه» راه يافته است.