تأثير جايگزيني لسيتين سويا و زرده ‏تخم‌مرغ در رقيق‌كننده بر فراسنجه‌هاي ‏كيفي اسپرم قوچ عربي بعد از فرايند ‏انجماد- يخ‌گشايي

آزمايش حاضر با هدف بررسي تأثير جايگزيني سطوح مختلف لسيتين سويا با زرده تخم‌مرغ در رقيق‌كننده تريس بر فراسنجه‌هاي كيفي اسپرم قوچ عربي بعد از فرايند انجماد- يخ‌گشايي انجام شد. براي اين منظور، آزمايشي با تعداد هشت رأس قوچ عربي بالغ و سالم با وزن متوسط5±75 كيلوگرم در قالب طرح كاملاً تصادفي در فصل توليدمثلي صورت گرفت. نمونه‌هاي مني با استفاده از دستگاه الكترواجاكولاتور جمع‌آوري شد.  نمونه‌هاي مني با هم مخلوط و پس از رقيق‌سازي به پنج گروه آزمايشي تقسيم شدند. تيمارها شامل سطوح افزايشي لسيتين سويا (0.5، 1، 1.5 و 2 درصد) و زرده تخم‌مرغ (15درصد) در رقيق‌كننده بر پايه تريس و حاوي پنج درصد گليسرول بود. تعداد پنج پايوت نيم ميلي‌ليتري از هر تيمار تهيه شد. پايوت‌ها به‌مدت دو ساعت در دماي پنج درجه سانتي‌گراد به تعادل رسيده و منجمد شدند. پس از دو هفته، يخ‌گشايي پايوت‌ها در دماي 37 درجه انجام گرفت. فراسنجه‌هاي كيفي اسپرم شامل درصد تحرك، زنده‌ماني، ناهنجاري‌هاي مورفولوژيكي، سلامت غشا و نيز pH مني مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه رقيق‌كننده حاوي 1.5 درصد لسيتين سويا در مقايسه با ساير سطوح از جمله زرده تخم‌مرغ موجب بهبود سطح معني‌داري در ميزان تحرك كل، تحرك پيشرونده، زنده‌ماني، ناهنجاري‌هاي مورفولوژيكي و يكپارچگي غشاي پلاسمايي در اسپرم قوچ عربي شد (0.05 P). با توجه به اينكه بيشترين ميزان بهبود در فراسنجه‌هاي كيفي اسپرم در سطح 1.5 درصد لسيتين سويا مشاهده شد، مي‌توان از اين سطح در رقيق‌كننده براي نگهداري مني قوچ عربي به حالت انجماد استفاده كرد.