اصول و شيوه‌هاي نگارش نقد روان‌شناسانه با استفاده از رويكرد روان‌شناسي وجودي

نقد روان‌شناسانه يكي از رويكردهاي عمده مواجهه با آثار ادبي محسوب مي‌شود كه در دهه‌هاي اخير جايگاه ويژه‌اي يافته است. روانكاوي نويسنده از طريق اثر، بررسي ويژگي‌هاي رواني شخصيت‌ها و روانكاوي خوانندگان جزو اصلي‌ترين زمينه‌هاي عملي اين نوع نقد محسوب مي‌شود. براي منتقدي كه آثار ادبي را از نگاه علم روان‌شناسي بررسي مي‌كند، هيچ محدوديتي در استفاده از مكتب‌هاي مختلف اين علم وجود ندارد و به همين دليل در ميان نقدهاي روان‌شناسانه كمتر رويكردي در علم روان‌شناسي است كه مورد استفاده قرار نگرفته باشد. مكتب وجودي، جرياني در مطالعات روان‌شناختي است كه تحت تأثير آموزه‌هاي فكري اگزيستانسياليسم در نيمه دوم قرن بيستم شكل گرفت و به‌زودي به يكي از مهم‌ترين شاخه‌هاي تحليل روان تبديل شد. از منظر اين رويكرد روان‌شناسانه، مرگ، آزادي (مسئوليت)، تنهايي و پوچي (بحران معنا) مهم‌ترين دغدغه‌هاي انسان به شمار مي‌آيند كه كيفيت رويارويي سوژه‌ها با اين دغدغه‌ها زمينه‌ساز سلامت يا اختلال در روان آنان است. ازآنجاكه در دهه‌هاي اخير توجه به دغدغه‌هاي وجودي در خلق آثار هنري و ادبي به‌شكل ويژه‌اي مورد توجه قرار گرفته است و با توجه به اين مهم كه روان‌شناسي وجودي اصلي‌ترين زمينه كاربردي مكتب فلسفي اگزيستانسياليسم محسوب مي‌شود، در اين مقاله تلاش شده است تا با استفاده از روش توصيفي – تحليلي، شيوه استفاده از اين رويكرد روان‌شناسانه در بررسي انتقادي آثار ادبي به‌ويژه نوع ادبي رمان مورد بررسي قرار گيرد. نتايج نشان مي‌دهد كه موضوعات مرگ، مسئوليت، انتخاب، تنهايي، پوچي، اصالت و رنج اصلي‌ترين مسائلي هستند كه منتقدان علاقمند به اين زمينه در نقدهاي خود به آن‌ها توجه مي‌كنند.