بررسي اصول پدافند غير عامل در منظر شهر تاريخي تبريز در دوران قاجار

مهم‌ترين عامل در ايجاد رفاه مردم و احساس امنيت در فضاهاي عمومي و خصوصي شهري رعايت اصول پدافند غيرعامل در طراحي‌ها است كه راهكاري براي ارتقاي سطح كيفيت زندگي در جوامع است و امكان ويژه‌اي را براي نجات جان افراد جامعه به هنگام بروز خطر ايجاد مي‌كند و باعث بهبود عملكرد سامانه و كاهش آسيب‌پذيري و ارتقاي سطح ايمني جامعه مي‌شود. با بررسي معماري سنتي تبريز و قرارگيري آن در مسير ارتباطي جاده ابريشم، دارا بودن موقعيت ويژه اجتماعي و فرهنگي، اقتصادي و سياسي، مشخص مي گردد كه شهر تبريز را جز يكي از شهرهاي تهديد پذير طي دوران قبل و بعد از اسلام كرده بود كه تأمين ايمني و امنيت شهروندان در مقابل حملات و خطرات احتمالي را در طراحي‌ها ملزم مي‌شود. اين تحقيق از نوع بنيادي – كاربردي با روش تحقيق توصيفي- تحليلي است كه باهدف بررسي نقش پدافند غيرعامل و مطابقت در نحوه پياده‌سازي و رعايت عوامل آن در شهرسازي و معماري بومي تبريز قديم است. در اين تحقيق به‌منظور شناخت راهكارهاي معماري سنتي با مرور ادبيات و مشاهده ميداني، اطلاعات جمع‌آوري‌شده است. نتايج حاكي از آن است كه هندسه بنا، موقعيت قرارگيري، استقرار و تعدد بازشوها، نحوه دسترسي و پيش‌بيني فضاهاي امن به‌عنوان فضاي چند عملكردي براي هر ساختمان در زمان صلح و جنگ، ازجمله مؤلفه‌هاي مهم در بهينه‌سازي معماري ساختمان و معماري سنتي و معماري همساز با اقليم از منظر پدافند غيرعامل است.كلمات كليدي: پدافند غيرعامل، معماري سنتي، بافت تاريخي، منظر شهري