انديشه‌ورزي از منظر نهج البلاغه: يك مطالعه داده بنياد

پژوهش حاضر با هدف ترسيم مدل انديشه ورزي بر اساس آموزه هاي نهج البلاغه صورت پذيرفته است. اين پژوهش به روش تحقيق كيفي از نوع داده بنياد(GT) با رويكرد استراوس و كوربين انجام گرفته است. جامعه آماري پژوهش حاضر، تمام گزاره هاي كتاب نهج البلاغه و روش انتخاب نمونه، روش نمونه گيري نظري است كه شامل گزاره هايي است كه پيرامون انديشه از سوي امام علي(ع) صادر شده است. داده ها نيز با سه روش كدگذاري باز، محوري و انتخابي كدگذاري و تحليل شدند. يافته هاي پژوهش نشان داد كه سرشت انساني، ميل به آگاهي، مسئوليت و اراده، از شرايط علي پديده انديشه ورزي، ايمان، حيرت، بهره مندي از قلب، سمع و بصر، دين اسلام و پديده مرگ از شرايط زمينه اي انديشه ورزي؛ بهره هوشي، محدوديت، تعلقات دنيوي و تاثيرپذيري از شرايط مداخله گر انديشه ورزي در نگاه نهج البلاغه هستند. پرسشگري، تحمل ابهام، جامع نگري، مشورت، پرهيز از تكفير و پرهيز از قطعي انگاري ، از جمله راهبردهاي انديشه ورزي و بالاخره خداشناسي، اعتماد و دوستي از پيامدهاي انديشه ورزي هستند. مدل انديشه ورزي ارائه شده از سوي نهج البلاغه ضمن آن كه غالب ديدگاه هاي مطرح در امر انديشه ورزي را در خود گنجانده، برخي جنبه ها مانند نقد اصالت حس، نقد اصالت عقل، نقد تفكر رياضي، جامعيت حيرت و بحث محبت را مطرح كرده كه آن را نسبت به ساير مدل ها متمايز و ممتاز نموده است. است، بلكه ارتباط تفكر و معرفت را با لحاظ معرفت وحياني برقرار كرده است.