ارزيابي تنوع، درصد و پروفايل اسيدهاي چرب در بذر جمعيت‌هاي مختلف سنجد ( Elaeagnus angustifolia L. )

سنجد با نام علميElaeagnus angustifolia L. يكي از گياهان متعلق به خانواده Elaeagnaceae مي‌باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسي تنوع اسيدهاي چرب بذر در برخي از جمعيت‌هاي سنجد، در قالب طرح كاملاً تصادفي با 3 تكرار در ده منطقه از استان‌هاي اصفهان و چهارمحال و بختياري انجام شد. به‌منظوراستخراج روغن، از دستگاه سوكسله و براي شناسايي تركيبات اسيدهاي چرب، از دستگاه كروماتوگرافي گازي استفاده شد. نتايج نشان داد كه جمعيت‌هاي مورد مطالعه، تفاوت‌هاي معني‌داري در سطح احتمال 1 درصد از نظر درصد و تركيب اسيدهاي چرب دارند. كم‌ترين و بيشترين درصد روغن به‌ترتيب در جمعيت‌هاي شهركرد(0.01±1.40) و نايين 1 و سميرم (0.15±4.30) ديده شد. اسيدهاي چرب اشباعِ مشاهده شده در جمعيت‌هاي مورد‌ مطالعه، ميريستيك اسيد(C14:0)، پالمتيك اسيد(C16:0)، استئاريك اسيد(C18:0)، آراشيدونيك اسيد(C20:0)، بهنيك اسيد(C22:0) و ليگنوسريك اسيد(C24:0) بودند. بالاترين درصد اسيدهاي چرب اشباع در جمعيت شهركرد(2.0±31.32) و كم‌ترين درصد در نمونه سميرم (0.15±2.70) بدون اختلاف معنادار با نمونه‌هاي ميمه، كوهيايه، نايين1 و 2، و زرين‌شهر مشاهده‌ شد. اسيدهاي چرب غيراشباعِ اندازه‌گيري شده، پنتا دكنوئئيك اسيد(C15:1)، پالمتيولئيك ‌اسيد(C16:1)، اولئيك اسيد(C18:1)، لينولئيك اسيد(C18:2)، و لينولنيك اسيد(C18:3) بودند. جمعيت‌هاي حبيب‌آباد 1 (1.60±57.54) و فرخ‌شهر(1.60±55.41) از نظر ميانگين درصد اسيدهاي چرب تك‌غيراشباع، بالاترين درصد و جمعيت ميمه(2.00±28.30) كم‌ترين درصد اسيدهاي چرب تك‌غيراشباع و بالاترين درصد اسيدهاي چرب چند‌غير اشباع (1.70±68.53) را دارا بود. جمعيت شهركرد كم‌ترين درصد اسيدهاي چرب چند غيراشباع بذر را داشت. در تجزيه خوشه‌اي و در فاصله 25، جمعيت شهركرد از ساير جمعيت‌ها جدا شده و در خوشه جداگانه‌اي قرار گرفت و در فاصله 5، سه خوشه قابل تفكيك بود كه بر اساس تنوع و تركيب اسيدهاي چرب قابل بحث مي‌باشند. نتايج اين مطالعه تنوع قابل ملاحظه‌اي از نظر درصد و تنوع اسيدهاي چرب در بذر سنجد در مناطق مورد بررسي نشان داد كه مي‌تواند در اهداف خاص مورد استفاده قرار گيرد.