پايش ديناميك مكاني- زماني آلودگي هوا در شهر تبريز با استفاده از سنجش‌ازدور و GIS

اين مطالعه با هدف توزيع مكاني و زماني آلاينده‌هاي هوا و تعيين عوامل موثر در غلظت عناصر ذرات معلق، دي‌اكسيد گوگرد، دي‌اكسيد نيتروژن و ازن، در شهر تبريز در بازه زماني ميانگين بلندمدت (4 سال) براي تغييرات غلظت و از ميانگين دو دوره خشك و مرطوب در سال 2022 براي مدل‌سازي مكاني رگرسيون وزن‌دار جغرافيايي و خوشه‌بندي منطقه مطالعاتي استفاده شد. در اين مطالعه از 8 متغير (پوشش گياهي نرمال شده، تراكم چگالي جمعيت، تراكم ساخت، تراكم چگالي اندازه مناطق صنعتي، نورشبانه (NTL) و دماي سطح، ميانگين سرعت غالب باد، مدل رقومي ارتفاع (انتخاب ‌شده متغير مدل رقومي ارتفاع و ميانگين سرعت غالب باد به علت چندخطي بوده يا (VIF) در بررسي‌هاي همبستگي از مدل حذف شدند و عوامل موثر در عناصر آلودگي پردازش و استانداردسازي شدند. نتايج اين مطالعه نشان داد كه دقت مدل GWR در مقايسه با OLS بهتر عمل مي‌كند. مدل GWR با توليد ضريب براي هر يك از عوامل انتخاب ‌شده در مدل، به تعيين مكاني عناصر آلاينده و تاثيرگذارترين عامل مي‌پردازد. با توجه به نتايج تراكم اندازه صنعتي در بين پارامترها مدل شده بالاترين ضريب را در مدل مكاني غلظت عناصر آلودگي دارا بود. از روش خوشه‌بندي K-means با استفاده نقشه ضرايب به‌دست ‌آمده با GWR براي زون‌بندي شهر تبريز با توجه به رابطه مكاني زماني عناصر آلاينده با عوامل به 6 زون خوشه‌بندي كه زون 1-3 داراي بيشترين مساحت و هم داراي ضرايب تاثيرگذاري بالا در هر چهار آلاينده مورد مطالعه بود. در واقع پهنه‌هاي 1- 3 مي‌تواند در مديريت سياست‌هاي شهري در كنترل آلودگي مورد توجه قرار گيرد.