تجربۀ ادراكِ بيش‌شايستگي در سازمان‌: كاربرد روش تحليل تمِ بازتابي

اين پژوهش بر مفهوم بيش‌شايستگي به عنوان پديده‌اي فراگير در سازمان‌ها توجه و تمركز دارد. بيش‌شايستگي در قالب فراتر بودنِ دانش، مهارت، تجربه و ديگر شايستگي‌هاي كاركنان از مطالبات شغلي‌شان تعريف مي‌شود. هدف پژوهش حاضر، فهم و انعكاس تجربه كاركناني بود كه خود را بيش‌شايسته مي‌پنداشتند. بنابراين در اين پژوهش، ادراكِ بيش‌شايستگي به مثابه يك مفهوم ذهني- ادراكي و نه لزوماً عيني مورد واكاوي قرار گرفت. با قرار دادن چند معيار حذفي، 18 نفر از كاركنان شاغل در يكي از سازمان‌هاي دولتي صنعت بانكداري در شهر تهران براي انجام مصاحبه انتخاب شدند. تحليل داده‌ها به روش تحليل تم بازتابي انجام شد. حساسيت تحليلي، ذهن‌انگاري و بازتابندگي پژوهشگر، انعطاف‌پذيري نظري و بافتمندي و موقعيت‌مندي، به عنوان خردمايه‌هايي در توجيه مناسب بودن اين روش شرح داده شد. داده‌ها در شش گام و با بهره‌گيري از ابزارهايي مانند نگاشت تماتيك و يادداشت‌نگاري پژوهشگر تحليل شدند. چهار تم اصليِ «بيش‌شايستگي تغيير ايجاد كرده است»، «من بيش‌شايستگي را انتخاب كرده‌ام»، «من بيش‌شايستگي را جبران كرده‌ام» و «گروهي كه به رسميت شناخته نمي‌شوند»، تم‌هاي تشكيل دهنده تجربه ادراك بيش‌شايستگي در سازمان بودند.