اثر نانوذره سلنيوم و قارچ اندوفيت Piriformospora indica بر تحمل تنش خشكي در ژنوتيپ‌هاي منتخب جو

مقدمه: تنش‌ خشكي يكي از مهمترين تنش‌هاي غيرزيستي است كه بازدهي محصولات زراعي را كاهش مي‌دهد. استفاده از اليسيتورهاي زيستي و غيرزيستي، استراتژي‌هايي مفيد جهت تخفيف آثار زيانبار تنش در گياهان زراعي است. روش كار: با هدف بررسي اثر كاربرد نانوذرات سلنيوم و تلقيح قارچ Piriformospora indica بر تحمل خشكي در دو ژنوتيپ منتخب جو زارعي (يوسف ژنوتيپ متحمل و موروكو ژنوتيپ حساس) در مرحله رويشي، آزمايشي گلخانه‌اي به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار و با تأكيد بر ارزيابي شاخص‌هاي رشدي و پاداكسايندگي انجام گرفت. تيمارهاي آزمايش شامل سه سطح آبياري (70، 30 و 10 درصد ظرفيت زراعي)، سه سطح نانوذرات سلنيوم (صفر، 3 و 6 ميلي گرم در ليتر) و دو سطح تيمار قارچ (تلقيح و عدم تلقيح) بود. نتايج: نتايج نشان داد كه تنش خشكي سبب كاهش شاخص‌هاي رشدي (محتواي نسبي آب برگ، وزن خشك، سرعت رشد نسبي و سطح برگ)، ليكن افزايش معني‌دار محتواي پراكسيد هيدروژن و مالو‌ن‌د‌ي‌آلدئيد شد. كاربرد نانوذره سلنيوم به ويژه در غلظت 6 ميلي‌گرم در ليتر و تلقيح قارچ Piriformospora indica، سبب افزايش شاخص‌هاي رشدي، افزايش فعاليت آنزيم‌هاي پاداكساينده (كاتالاز، آسكوربات پراكسيداز، پراكسيداز و گلوتاتيون –Sترانسفراز، سوپراكسيد ديسموتاز) و كاهش محتواي پراكسيد هيدروژن گرديد.نتيجه‌گيري: تنش خشكي با افزايش توليد راديكال‌هاي آزاد اكسيژن، سبب افزايش محتواي مالو‌ن‌د‌ي‌آلدئيد به عنوان محصول ليپيد پراكسيداسيون غشاء به‌ويژه در ژنوتيپ حساس گرديد. نانوذره سلنيوم و تلقيح قارچ، سبب بهبود شاخص‌هاي رشدي و پاداكسايندگي در ژنوتيپ‌هاي جو تحت تنش خشكي گرديد.