پايش و ارزيابي تاب‌آوري اقتصادي باغداران بخش مركزي شهرستان ملكان با استفاده از روش كيو (Q) تحليل عاملي

مقدمه و هدف: تاب‌آوري يكي از مهم‌ترين موضوعات براي رسيدن به پايداري است، كه به منزله راهي براي تقويت جوامع با استفاده از ظرفيت‌هاي آن‌ها مطرح است. در واقع بالا بردن تاب‌آوري جوامع روستايي براي اجتناب از زيان‌هاي اقتصادي و اجتماعي مهم بوده و منجر به بازيابي آسان‌تر بعد از وقوع بلاياي طبيعي مي‌شود. از اين‌رو تحقيق حاضر با هدف تبيين و تحليل فضايي-مكاني تاب‌آوري اقتصادي باغداران بخش مركزي شهرستان ملكان انجام گرفته است.مواد و روش ها: براي رتبه‌بندي روستاها از نظر تاب‌آوري اقتصادي از روش SAW استفاده شده است. براي مطالعه دقيق ذهنيت‌ها در خصوص عوامل مؤثر در تاب‌آوري اقتصادي روستاهاي بخش مركزي شهرستان ملكان نيز از روش تركيبي كيو (Q) و تحليل عاملي اكتشافي استفاده شد.يافته ها: مطالعه وضعيت تاب‎‌آوري اقتصادي روستاهاي مورد مطالعه نشان داد، روستاهاي آروق، قوريجان، عباس‌آباد، تازه قلعه و لكلر در رتبه‌هاي اول تا پنجم تاب‌آوري اقتصادي قرارگرفته‌اند و نسبت به ساير روستاهاي بخش مركزي از نظر تاب‌آوري اقتصادي در شرايط مطلوبي قرار دارند. در ميان مهمترين عوامل تاثيرگذار بر تاب‌آوري اقتصادي نيز، وجود فرصت‌هاي شغلي، امكان فرآوري محصولات باغي با مقدار ويژه 4.23 و درصد واريانس 26.46 مهم‌ترين عوامل تاثيرگذار بوده‌اند.بحث و نتيجه گيري: 1) وجود فرصت‌هاي شغلي، امكان فرآوري محصولات باغي 2) سهولت دسترسي به بازارهاي خريد و فروش محصولات باغي 3) سهولت دسترسي و وجود منابع آبي كافي 4) حمايت دولت از كشاورزان و اعطاي تسهيلات كم بهره بيشترين تأثير را در افزايش تاب‌آوري اقتصادي روستاهاي بخش مركزي شهرستان ملكان داشته‌اند كه مي‌بايست در آينده بيشتر در دستور كار سياستگذاران و برنامه‌ريزان توسعه روستايي قرار گيرند.