شناسايي و بررسي گياهان نشانگر معدني در منطقه كاني سازي چلپو (شمال كاشمر)

ژئوبوتاني به عنوان يك ابزار مفيد در اكتشاف مواد معدني، امروزه در مباحث زيست محيطي و پاك سازي محيط هاي آلوده به فلزات و شبه فلزات كاربرد زيادي پيدا كرده است. منطقه چلپو در 45 كيلومتري شمال شهرستان كاشمر (خراسان رضوي) قرار دارد. در اين تحقيق، با توجه به وجود كانسار انتيموان- طلا و ويژگي هاي زمين شناسي و ژئوشيمي در كنار پوشش گياهي خاص منطقه، مطالعه ژئوبوتاني گياهان به منظور شناسايي و معرفي گياهان نشانگر معدني، معرفي گياهان اندميك و تاثير ژئوشيمي منطقه بر متالوفيت هاي مهم انجام گرديد. نمونه برداري در مراحل دقيق و مشخص از اندام گياه و خاك محل ريشه گياهان صورت گرفت. ميزان عناصر در نمونه هاي خاك ، ريشه و اندام هوايي گياه مورد مقايسه قرار گرفت. بر اساس نتايج تجزيه هاي شيميايي، ميزان آرسنيك تمامي گونه هاي گياهي برداشت شده بالاتر از حد طبيعي در گياهان است. در گونه Asperula glomerata subsp. Turcomanica بالاتر از 2000 ميلي گرم در تن آرسنيك اندازه گيري شد. بيشتر گياهان ميزان بالاتري از حد طبيعي يك يا چند عنصر را در خود متمركز كرده كه هم به لحاظ اكتشاف مواد معدني فلزي و هم از ديدگاه زيست محيطي بسيار حائز اهميت است. با وجود نزديكي نمونه هاي برداشت شده از نظر موقعيت مكاني، گياهان ميزان جذب بسيار متفاوتي را در هر عنصر نشان دادند. گياه اندميك Astragalus hekmat-safaviae با ضريب انباشت بسيار بالا آرسنيك (9)، آنتيموان (25) و موليبدن (51) را مي توان به عنوان جاذب يا فراجاذب براي اين سه فلز و به عنوان انباشتگر براي عناصر مس و روي (حدود 1) معرفي كرد. گياه Asperula glomerata subsp. Turcomanica از گياهان بارز منطقه، براي عناصر روي و موليبدن ضريب انباشتي حدود 2 را نشان مي دهد. گياه .Jurinea sp كه در اين مطالعه براي اولين بار در منطقه مشاهده شده، ضريب انباشت و فاكتور ضريب انتقال بالاتر از يك را براي عناصر روي و موليبدن نشان مي دهد.