ارزيابي غلظت، خطر سلامتي، و منشاء عناصر بالقوه سمّي در خاك‌هاي اطراف نيروگاه حرارتي شهيد رجايي قزوين

هدف از انجام اين پژوهش، ارزيابي غلظت عناصر بالقوه سمّي در خاك‌هاي پيرامون نيروگاه سيكل تركيبي شهيد رجايي واقع در فاصله‌ ۲۵ كيلومتري شهرستان قزوين مي‌باشد. بدين منظور تعداد ۲۵ نمونه خاك سطحي (عمق 0 تا ۱۰ سانتي‌متر، در هر ايستگاه حدود 1 كيلوگرم) برداشت گرديد و پس از آماده‌سازي نمونه‌ها (خشك كردن در دماي آزمايشگاه و غربال كردن نمونه ها با استفاده از الك 63 ميكرون)، پارامترهاي فيزيكي و شيميايي (شامل بافت، pH، مقدار ماده آلي، كربنات كلسيم و ظرفيت تبادل كاتيوني) اندازه گيري شد. غلظت عناصر بالقوه سمّي (PTEs) پس از هضم اسيدي قوي نمونه ها توسط دستگاه ICP-OES اندازه گيري شد. نتايج به دست آمده نشان مي دهد كه ميانگين غلظت عناصر بالقوه سمّي به صورت Mn Zn V Cu Cr Pb Ni Co As Sb Cd كاهش مي يابد. محاسبه ضريب غني شدگي نشان مي دهد كه خاك‌هاي منطقه نسبت به عناصر Cd، Cr، Cu داراي غني‌شدگي كم و نسبت به عناصر Pb،  Sbو Zn داراي غني شدگي قابل توجه هستند. ضرايب همسبتگي، آناليز خوشه اي، و تحليل مؤلفه اصلي نشانگر منشأ فعاليت صنعتي براي عناصر Cu، Ni، Pb و Zn، و منشأ كشاورزي (كاربرد كودهاي شيميايي و آفت كش ها) براي As و Cd در خاك منطقه است. همچنين، بيشترين غلظت عناصر Cu، Ni، Pb و Zn در نمونه‌هاي خاك برداشت شده در فواصل نزديك به نيروگاه و در جهت باد غالب (شمال و جنوب شرق نيروگاه) مشاهده مي‌شود، بنابراين اين عناصر احتمالاً از فعاليت نيروگاه وارد خاك شده اند. ارزيابي ريسك سلامتي عناصر بالقوه سمّي، نشانگر خطر سرطانزايي As, Cr, Ni براي كودكان از مسير بلع است. خطر سرطانزايي عناصر As، Ni، Cr، Pb و Cd از طريق تمام مسيرها، براي گروه سني كودكان بيشتر از بزرگسالان است.