مطالعات كاني‌سازي با استفاده از ميكروسكوپ الكتروني و تعيين كانه‌هاي فرعي در كانسار چندفلزي (سرب - مس- روي- نقره) پيرحاجات، شمال‌باختر طبس

كانسار پيرحاجات در فاصله 5 كيلومتري شمال‌خاور روستاي پيرحاجات و120 كيلومتري شمال‌باختر طبس در رشته كوه‌هاي پيرحاجات واقع شده‌است. اين كانسار در خرد قاره ايران‌مركزي و  ايالت فلززايي طبس- پشت‌بادام در بخش ازبك‌كوه- عشق‌آباد قرار دارد. زمين‌شناسي منطقه شامل واحد سنگي كربناته (دولوميت و آهك دولوميتي) سازند شتري متعلق به ترياس‌مياني و واحد سنگي ماسه‌سنگ سازند شمشك متعلق به ژوراسيك‌زيرين مي‌باشد. واحد ماسه‌سنگي با تركيب ليت آرنايت براساس نمودار K2O/Na2O در برابر SiO2/Al2O3 در موقعيت ساختاري حاشيه ‌غيرفعال قاره اي قرار مي‌گيرد. كاني‌سازي در اين كانسار به شدت تحت تأثير فرآيندهاي تكتونيكي بوده و در اين ميان، گسل اصلي با نام FM، از نوع امتدادلغز باروند خاوري- باختري و شيب 80-70 درجه به سمت جنوب از همه مهم‌تر است. كاني‌سازي هيپوژن در دو مرحله صورت گرفته و شامل سرب‌طبيعي، گالن، پيريت،  تتراهدريت، كالكوپيريت و اسفالريت است و كاني‌سازي سوپرژن شامل اكسيد سرب (پلاتنريت، ماسيكوت)، ليناريت، آنگلزيت، كوپريت، مالاكيت، آزوريت، كريزوكلا، كووليت، تنوريت، گوتيت، سروزيت است.  كاني‌هاي باطله اغلب شامل باريت، سيليس، كلسيت و دولوميت مي‌باشد. فلز اصلي قابل استخراج در اين كانسارسرب است كه بصورت سرب طبيعي، پلاتنريت (سرب‌ ‌اكسيدي) و به مقدار كم‌تري سرب‌سولفيدي (گالن) مي‌باشد كه براساس نتايج تجزيه دستگاهي ICP-OES  (تعداد 13 نمونه)، فلز سرب داراي عيار متوسط 3% و  بيشترين عيار نقره در اين كانسار ppm 27 عيار نسبتاً بالاي فلز سرب و وجود نقره، دورنماي اقتصادي اين كانسار را اميدبخش نشان مي‌دهد. هم‌چنين فلز روي، داراي عيار ميانگين ppm 372  است (تعداد 13 نمونه). فلز مس در بعضي نمونه‌ها نيز داراي عياري بيشتر از 5% است. بر پايه مطالعات و تجزيه هاي انجام شده، فاز كاني‌سازي غالب در اين كانسار فاز اكسيدي مي‌باشد كه نكته حائز اهميت در امر فرآوري است. از ويژگي هاي بارز كانسار وجود منطقه‌بندي در كاني‌سازي (تشكيل كاني‌هاي مس‌دار در پايين‌ترين تراز، سپس كاني‌هاي سرب‌دار و در سطح كاني باريت) به‌صورت عمقي و جانبي است.