ارزيابي آلودگي خاك‌هاي كشاورزي حومه شهرستان گرگان به فلزات سنگين و ذرات ميكروپلاستيك

هدف اصلي اين پژوهش ارزيابي غلظت، شدت آلودگي، منشاء و خطر سلامتي فلزات سنگين و ذرات ميكروپلاستيك در خاك‌هاي كشاورزي حومه شهرستان گرگان مي‌باشد. به اين منظور، 21 نمونه خاك سطحي كشاورزي (‌عمق 30-0 سانتي‌متر) برداشت شد. ويژگي‌هاي فيزيكوشيميايي نمونه‌هاي خاك، غلظت فلزات سنگين، مقدار و خصوصيات ذرات ميكروپلاستيك با استفاده از روش هاي استاندارد بررسي شد. نتايج به دست آمده نشان مي دهد كه بافت نمونه‌هاي خاك مورد مطالعه غالباً لوم رسي- شني و لوم شني، pH نمونه‌ها كمي قليايي تا متوسط قليايي، ميانگين درصد كربنات و ماده آلي نمونه‌ها به ترتيب 19.8 و 1.2، و ميانگين ظرفيـت تبادل كاتـيوني نـمونه‌ها 18.7 ميلي‌اكي والان بر 100 گرم مي باشد. ميانگين غلظت عناصر مس، روي، كروم، منگنز، كبالت، آهن، نيكل و آنتيموان در نمونه‌هاي خاك، از ميانگين خاك‌هاي جهاني بيشتر است، و ميانگين غلظت عناصر آرسنيك، سرب و كادميم كمتر از اين استاندارد مي باشد. خطر سلامتي غيرسرطانزايي كروم از سه راه مواجهه بلع، استنشاق و تماس پوستي نسبت به ديگر عناصر مورد مطالعه بيشتر، و خطر غيرسرطانزايي همه عناصر در رده سني كودكان بيشتر از بزرگسالان است. همچنين فلز كروم ‌در كودكان و بزرگسالان داراي بيشترين ريسك سرطانزايي است. ذرات ميكروپلاستيك در نمونه‌هاي خاك به شكل هاي رشته‌اي، قرصي، صفحه‌اي و كروي حضور دارند و ذرات با اندازه بزرگ تر از 1000 ميكرومتر بيش ترين فراواني را دارا مي‌باشند. بر اساس نتيجه FT-IR، ذرات ميكروپلاستيك عمدتاً از پليمر پلي‌اتيلن كه مرتبط با فعاليت‌هاي كشاورزي است تشكيل شده اند. با توجه به نتايج حاصل از اين پژوهش، فعاليت‌ كشاورزي مهم‌ترين منبع آلودگي خاك حومه شهرستان گرگان مي‌باشد و مي تواند به بروز خطرات سلامتي در ساكنان منطقه منجر شود.