صورت بندي مؤلفه هاي ساختارشناسي نقاشي طبيعت بيجان در دوره فتحعلي شاه قاجار ( 1250- 185 ه.ق. )

از گونه هاي نقاشي قاجار، طبيعت بيجان از موضوعاتي است كه در دوره اول قاجار ديده مي شود؛ ولي در سايه هنر پيكرنگاري درباري هنر رسمي اين دوران كمتر ديده شده است. طبيعت بيجان به عنوان موضوعي مستقل در حاشيه نقاشي هاي دوران اول قاجار قرار گرفته است. اين نوع نقاشي به صورت تزييني است و با تأكيد بر بازنمايي واقع نمايانه داراي ويژگي هاي تكرار شده است كه به دو صورت مستقل و در تركيب با پيكرنگاري، به خصوص زنان قابل مشاهده است. در نقاشي هاي طبيعت بيجان، سفره هاي رنگين غذا و ميوه با رنگ هاي متنوع در كنار حيواناتي همچون گربه، خرگوش و كبك در كنار سفره ترسيم مي شود. سؤالات اصلي پژوهش به اين شرح است: نگاه متمايز نقاشان دوره نخست قاجار به نقاشي طبيعت بيجان چگونه بود؟ اين نوع نقاشي داراي چه مؤلفه هاي ساختارشناسي است و در ارتباط با نقاشي پيكرنگاري چگونه معنا مي شود؟ هدف از اين پژوهش بررسي و تحليل نقاشي طبيعت بيجان به صورت مستقل و مؤلفه هاي ساختارشناسي آن در تصوير و تركيب آن با موضوعات ديگر همچون پيكرنگاري است. روش تحقيق در اين پژوهش توصيفي - تحليلي است و بر مبناي نقاشي طبيعت بيجان به صورت ژانري مستقل در نقاشي اين دوران شكل گرفته است و مسئله عناصر در ساختار نقاشي در اين دوره تعريف مي شود. اين پژوهش با استفاده از منابع كتابخانه اي و بررسي نمونه هاي موزه اي انجام شده است. تحقيق از نوع كيفي و شيوه تحليل آثار مورد بحث بر اساس بررسي اصول و قواعد تجسميِ به كار رفته در اين هنر است. نتايج اين پژوهش نشان ميدهد نقاشي طبيعت بيجان، در اين دوره مفهوم متفاوتي را در نقاشي در برميگيرد و به صورت مستقل و در پيوند با پيكرنگاري زنان شكل گرفته است. به نظر مي رسد هنرمندان، اين نوع نقاشي را به عنوان سبكي مستقل در ارتباط با هنر پيكرنگاري و معماري به تصوير كشيده اند. نقاشي پيكرنگاري بدون حضور انسان، بر حضور و عدم حضور انسان تأكيد دارد و تعليق را نشان مي دهد. نقاشي طبيعت بيجان در تركيب با هنر پيكرنگاري از زنان بر شئ وارگي زنان و تغييرات اجتماعي زنان در ورود به دنياي ديگر اشاره دارد.