بازخواني مروري سنتِ تحليل معرفت‌شناختي نماد

ديدگاه‌هاي متفاوتي براي تبيين نماد، معنا و ارزش آن، سازوكارِ دروني آن و اهميت وجودي يا معرفتي آن وجود دارد. از اين ميان، سنت تحليل‌ هستي‌شناختي و سنت تحليل‌ معرفت‌شناختي اهميت ويژه‌اي دارند. ديدگاه نخست در جستار مستقلي واكاوي شده است، و بنابراين جُستار حاضر صرفاً متوجه جنبه‌هاي معرفت‌شناختي نماد است. در تحليل معرفت‌شناختي، بررسي روش‌ها و مباني بنياديِ مطالعۀ نماد، تنها در صورت پذيرش وجوه معرفتيِ «هم‌تراز» يا «ناهم‌تراز» در زبان علم و زبان هنر ميسر مي‌شود. ، مقالۀ پيش رو كوشيده است ضمن پرداختن به سنت تحليل معرفت‌شناختي نماد، روشن سازد: الف- نماد به موجب چه استدلال‌هايي حاملِ بار معنايي و ارزشي است، ب- تفكيك يا اختلاطِ زبان علم و زبان هنر چگونه تبيين ما را درباب نماد دگرگون خواهد كرد. بنابراين، پژوهش حاضر ضمن بازخواني انتقادي سنت تحليلِ معرفت‌شناختي نماد، مي‌كوشد پاسخي روشن به اين پرسش به دست دهد كه در سنت مذكور نسبت به مفهوم، جايگاه و كاركردِ نماد چه ديدگاه‌هايي اتخاذ شده است. در اين پژوهش روشن مي‌شود كه در سنت نخست، هدف اصلي مبتني بر ايجاد نوعي توازن بين وجه معرفتي در ساحت علم و وجه معرفتي در ساحت ادبيات است؛ درحالي كه در سنت ديگر، هدف اصلي مبتني بر آن است كه ضمن پذيرش تمايز زبان علم از زبان هنر يا شعر نشان دهيم ويژگي‌هاي بنيادين اين دو گونۀ متفاوت چيست و سازكار دروني آنها بر چه موازيني استوار است.