تمركززدايي مالي و آموزش عالي از بعد اقتصادي و آموزشي

تقاضاي فزاينده براي آموزش عالي از اواسط دهه 1990 باعث گسترش و تنوع سيستم آموزش عالي شده‌است. اقتصاد بازار مستلزم توجه بيشتر بر كيفيت آموزش است كه تا حد زيادي با ميزان بودجه براي هر دانشجو مرتبط است. آموزش نه تنها بهره‌وري كل عوامل و رشد اقتصادي را تحريك مي‌كند، بلكه به مقابله با برخي از چالش‌هاي اصلي اجتماعي و زيست‌محيطي كمك مي‌كند. فراتر از رشد اقتصادي، آموزش، امكان توليد كالاها و خدمات بيشتر و جديد با مصرف كمتر منابع تجديدناپذير را فراهم مي‌كند و اثرات خارجي منفي مرتبط با توليد را كاهش مي‌دهد. ارائه يكنواخت و يك طرفه آموزش تحت نظارت سيستم متمركز، ممكن است باعث عدم رقابت و استفاده ناكارآمد از منابع عمومي‌شود. در همين راستا، اين تحقيق بدنبال بررسي رابطه بين تمركززدايي مالي و بهبود عملكرد آموزش عالي در استان‌هاي ايران مي‌باشد. جهت بدست آوردن رابطه، از روش برآورد داده‌هاي پانلي براي دوره زماني 1385 تا 1398 استفاده شده‌است. نتايج نشان داد كه اثر تمركززدايي درآمدي بر تعداد فارغ التحصيلان دانشگاهي مثبت و ‌‌‌معني‌دار است. به عبارت ديگر تمركززدايي درآمدي سبب افزايش تعداد خروجي دانشجويان و افزايش سطح كيفي دانشگاه‌ها مي‌شود. همچنين اثر تمركززدايي درآمدي بر سرانه آموزشي منفي و ‌‌‌معني‌دار است. بدين معني كه افزايش تمركززدايي درآمدي سبب كاهش سرانه آموزشي دانشجويان شده، كه اين امر كاهش كيفيت آموزش در دانشگاه‌ها را در پي دارد، اما رابطه تمركززدايي هزينه‌اي در هر دو الگوي تخميني ‌‌‌معني‌دار نيست.