تعيين كارايي واحدهاي تصميم‌گيرنده با استفاده از تكنيك تحليل پوششي داده‌ها درحضور عامل‌هاي عملكردي دونقشي

تحليل پوششي داده‌ها رويكردي مبتني بر برنامه‌ريزيِ رياضي، براي ارزيابيِ نسبيِ واحدهاي تصميم‌گيرنده‌‌اي است كه مانند سيستم‌هاي توليديِ مشابه و متمايزي در نظر گرفته مي‌شوند. در اين رويكرد، عملكرد هر واحد در قالب عملياتِ تبديل ‌منابع (ورودي‌ها) به محصولات (خروجي‌ها)، توصيف مي‌گردد. در مدل‌هاي سنتيِ تحليلِ پوششيِ داده‌ها، فرض بر اين است كه نقشِ هر عاملِ عملكردي (به‌عنوان ورودي يا خروجي) مشخص است، اما در برخي از مسائل دنيايِ واقعي، ممكن است يك يا چند عامل، با توجه به ماهيتِ ارزيابي و يا نگرشِ تصميم‌گيرندگان، به‌عنوان عوامل دونقشي معرفي شوند. اين عوامل مي‌توانند نقش ورودي، خروجي و يا حتي نقش بي‌اثر در ارزيابيِ عملكرد واحدها ايفا كنند. در مقاله‌ي حاضر دو مدل جديد برنامه‌ريزي خطي مبتني بر مفاهيم انحراف در شرط كارايي و اوزان مشترك، براي تعيين وضعيت عوامل دونقشي و سپس محاسبه‌ي كاراييِ واحدهاي تصميم‌گيرنده ارائه مي‌شود. مزاياي اصليِ مدل‌هاي پيشنهادي كاهش چشمگير محاسبات و تعداد دفعات حل مدل و همچنين دخالت دادن همه‌ي واحدهاي تصميم‌گيرنده جهت تعيين نقشِ يك‌باره‌ي عامل‌ها جهت ارزيابي واحدهاي تصميم‌گيرنده است. به‌منظور بررسي عملكرد مدل‌هاي پيشنهادي، از داده‌هاي مربوط به ارزيابيِ هيجده تأمين‌كننده در حضور دو ورودي، سه خروجي و دو عامل دونقشي استفاده شده است. نتايج به‌دست‌آمده، نشان داد كه در مقايسه با مدل‌هاي ديگر، مدل‌هاي پيشنهادي هم ازنظر محاسباتي به‌صرفه‌تر بوده و هم تعيين نقش و ارزيابي واحدها به كمك وزن‌هاي به‌دست‌آمده از اين مدل‌ها، انتظارات موردنظر تصميم‌گيرندگان را بهتر و منطقي‌تر برآورده مي‌كنند.