گيرنده‌هاي اپيوئيدي مروري بر مقالات

سابقه و هدف: اپيوئيدها قوي‌ترين تركيب‌هاي ضد درد هستند كه براي كاهش انواع درد استفاده مي‌شوند. همانند بسياري از تركيب‌هاي دارويي، اپيوئيدها هم براي اعمال اثر در بدن به گيرنده‌هاي خود متصل مي‌شوند. شناسايي گيرنده‌هاي اپيوئيدي به دهه 60 ميلادي بر مي‌گردد. از آن زمان تا اواخر دهه 90 تمامي گيرنده‌هاي كلاسيك اپيوئيدي شناسايي شدند. در قرن جديد و خصوصاً در دهه اخير و با بروز برخي آثار و يا عوارض در نتيجه استفاده از تركيب‌هاي اپيوئيدي، مطالعه‌ها روي گيرنده‌هاي جديد افزايش يافت و نتيجه آن شناسايي گيرنده‌هاي غير كلاسيك بود. برخي از اين گيرنده‌ها آنقدر كم مورد بررسي قرار گرفته‌اند كه هنوز هم گيرنده يتيم ناميده مي‌شوند. به اين ترتيب راه براي مطالعه‌هاي جديد هموار شده است.روش كار: در اين مطالعه مروري، پژوهش‌هاي مرتبط و انتشار يافته تا ماه مي (May) سال 2024 ميلادي (با تأكيد بر مقاله‌هاي 10 سال اخير) با استفاده از جست‌وجوي واژگان كليدي ازجمله اپيوئيدها، مورفين، گيرنده‌هاي اپيوئيدي كلاسيك، گيرنده‌هاي اپيوئيدي غير‌كلاسيك در پايگاه پاب مد بررسي شد. از ميان مقاله‌هاي جمع‌آوري شده، مقاله‌هايي كه بيشترين ارتباط را با اهداف نگارش اين مقاله داشتند، انتخاب و مطالعه شدند.نتيجه‌گيري: به طور كلي گيرنده‌هاي اپيوئيدي به دو گروه گيرنده‌هاي كلاسيك و غير‌كلاسيك تقسيم مي‌شوند. گيرنده‌هاي كلاسيك، گيرنده‌هاي اوليه اپيوئيدي هستند كه ابتدا شناسايي شدند و اثر ضد دردي و وابستگي و تحمل به اپيوئيدها بيشتر به اين گيرنده‌ها نسبت داده مي‌شود. گيرنده‌هاي غير‌كلاسيك بيشتر در دهه اخير مورد توجه قرار گرفته‌اند. اين گيرنده‌ها علاوه بر پاسخ به اپيوئيدهاي درون‌زا و برون‌زا بر انواع متنوعي از ليگاندها پاسخ مي‌دهند. گيرنده‌هاي اپيوئيدي كلاسيك و غير‌كلاسيك داراي زواياي پنهان زيادي هستند كه مطالعه‌هاي گسترده‌اي را طلب مي‌كند.