مطالعه اثر 12 هفته الگوهاي تمريني شنا، مقاومتي و تركيبي (مقاومتي+شنا) بر استحكام مكانيكي بافت استخوان رت‌هاي ماده ويستار

مقدمه و هدف: پوكي‌استخوان يك بيماري متابوليكي است كه باعث افزايش خطر شكستگي استخوان مي‌گردد. هدف از پژوهش، بررسي تأثير الگوهاي تمريني شنا، مقاومتي و تركيبي بر استحكام مكانيكي بافت استخوان استئوپروتيك رت‌هاي ماده ويستار بود.مواد و روش ها: در اين پژوهش تجربي، 36 سر رت ماده نژاد ويستار سالم ( 6 هفته‌اي) با ميانگين وزن g170-190، مورد مطالعه قرار گرفتند. جهت تأييد القاي استئوپروسيس، 12 رت به‌صورت تصادفي، به دو گروه سالم و تزريق الكل تقسيم شدند. 24 سر رت باقي مانده، پس از القاي پوكي استخوان به‌صورت تصادفي به 4 گروه ( هر گروه 6 سر رت)، (1.تمرين مقاومتي، 2.تمرين شنا، 3.تمرين تركيبي و 4.كنترل) تقسيم شدند. القاي استئوپروسيس با  تزريق 3 هفته‌اي صفاقي محلول 20% الكل اتانول و سالين با دوز 3 گرم به ازاي 1 كيلوگرم وزن بدن، 1 نوبت در روز و  4 روز در هفته صورت گرفت. پروتكل تمريني شنا (12 هفته، 90 دقيقه در روز، 5 روز در هفته) و پروتكل مقاومتي (12 هفته، 5 روز در هفته و هر جلسه شامل 8 ست با 8 تا 12 تكرار بالارفتن از نردبان) انجام گرفت. گروه تركيبي، تمرين مقاومتي را در 4 ست با 8 تا 12 تكرار و تمرين شنا را با نصف مدت زمان گروه شنا، انجام دادند. پس از پايان 12 هفته، برداشت نمونه‌هاي استخواني مهره L5 و استخوان تيبيا جهت مطالعه شاخص‌هاي مقاومت مكانيكي، انجام شد. براي ارزيابي اســتحكام اســتخوان از دســتگاه تــست خــواص مكــانيكي، مــدل zwick ساخت كـشور آلمان انجام شد. داده‌ها با استفاده از آزمون‌‌هاي تي‌وابسته، تحليل واريانس يك‌راهه و توكي در سطح معني‌داري كمتر از 0/05 با SPSS-25 تحليل شدند (p 0/05).نتايج: در مقايسه درون گروهي، تمرين شنا، مقاومتي و تمرين تركيبي باعث افزايش معني‌داري در استحكام مكانيكي كششي تيبيا شدند (0/03=p، 0/004=, p 0/000=p). استحكام مكانيكي فشاري مهره L5 گروه مقاومتي و تمرين تركيبي در مرحله پس‌آزمون افزايش معني‌داري را نسبت به پيش‌آزمون نشان دادند (0/001=p، 0/009=p). در مقايسه بين گروهي، استحكام كششي تيبيا گروه تركيبي افزايش معني‌داري را در مقايسه با گروه‌هاي تمرين مقاومتي، شنا و گروه كنترل نشان داد (0/004=p، 0/000=, p 0/000=p). گروه‌هاي تمرين مقاومتي و شنا در مقايسه با گروه كنترل، افزايش معني‌داري در اين مؤلفه داشتند (0/001=p، 0/000=p). استحكام مكانيكي فشاري مهره L5 در گروه تركيبي و مقاومتي (0/03=p، 0/02=p) افزايش معني‌داري را در مقايسه با گروه‌هاي تمرين شنا و گروه كنترل (0/003=p، 0/002=p) نشان داد.نتيجه‌گيري: به‌نظر مي‌رسد مداخله‌ي تمرين شنا و مقاومتي در الگوي تركيبي، ممكن است يك اثر هم‌افزايي بر افزايش استحكام مكانيكي استخوان در رت‌هاي ماده استئوپروتيك داشته باشد؛ اين الگو، احتمال دارد استحكام مكانيكي استخوان را بهتر از اجراي محض تمرين شنا يا مقاومتي افزايش داده و مراقبت بهينه‌تري در برابر استئوپروسيس فراهم نمايد.