بررسي تأثير منابع طبيعي و سرمايه انساني بر ردپاي اكولوژيكي ايران

در سال‌هاي اخير مقابله با تخريب محيط زيست به عنوان يك دغدغه براي كشورهاي توسعه يافته و در حال توسعه در سراسر جهان مطرح شده است. سرمايه انساني، رشد اقتصادي و منابع طبيعي هر كدام از عوامل مؤثر در توسعه پايدار هستند و همبستگي نزديكي با ردپاي اكولوژيكي دارند. ردپاي اكولوژيكي فشار انسان بر محيط‌زيست را نشان مي‌دهد و ظرفيت احياكنندگي زيست‌كره را با مصرف انسان مقايسه مي‌كند. در نتيجه، به منظور حفظ ردپاي اكولوژيكي و توسعه پايدار در ايران، لازم است كه سرمايه انساني و رشد اقتصادي موثر و موازي با توسعه منابع طبيعي باشد. در اين مقاله با به كارگيري ردپاي اكولوژيكي به عنوان  شاخص تخريب محيط زيست، اثر رشد اقتصادي، سرمايه انساني، منابع طبيعي بر ردپاي اكولوژيكي براي دوره 2021-1988 ايران با استفاده از روش ARDL مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج مطالعه نشان داده است كه يك رابطه منفي ميان رشد اقتصادي و متغير سرمايه انساني بر ردپاي اكولوژيكي در كوتاه‌مدت وجود دارد و  در بلندمدت سرمايه انساني مثبت شده است و يك رابطه مثبت ميان منابع طبيعي و ردپاي اكولوژيكي در كوتاه‌مدت و بلندمدت وجود دارد. نتيجه‌گيري‌ها نشان مي‌دهد سرمايه انساني، رشد اقتصادي و منابع طبيعي داراي تاثير مستقيم بر ردپاي اكولوژيكي در ايران هستند. با افزايش سرمايه انساني، قابليت‌هاي توليدي و اقتصادي كشور بهبود مي‌يابد و در صورت رعايت ردپاي اكولوژيكي، حفظ منابع طبيعي جامعه نيز ممكن است. اما در صورتي كه تنها به رشد اقتصادي فكر شود و بدون توجه به ردپاي اكولوژيكي، فعاليت اقتصادي انجام شود، مي‌تواند منجر به خطراتي براي محيط زيست و منابع طبيعي شود. لذا با توجه به اينكه سرمايه انساني، رشد اقتصادي و منابع طبيعي با ردپاي اكولوژيكي در ايران به يكديگر وابسته هستند، بهتر است كه هماهنگي و همكاري بين دولت، صنعت و جامعه در راستاي تعادل بخشيدن بين توسعه اقتصادي و حفظ محيط زيست، تقويت شود.