راهبرد عباس ‌ميرزا نايب ‌السلطنه در كارآمدسازي قشون قاجار در جنگ ‌ها

رويارويي قشون قاجار با تهاجمات گسترده روسيه و تهديد كشور از سوي يك قدرت بيگانه در آغاز سده‌ 13ق./19م.، ضرورت تغيير در سازمان سنتي قشون و شيوه جنگي آن را در ذهن برخي از رجال آن عصر به ويژه عباس‌ميرزا  نايب‌السلطنه (1203-1249ق./1789-1833م.) كه فرماندهي قشون صحنه پيكار را در دست داشت، پديد آورد. راهبرد نظامي  نايب السلطنه بر كارآمدسازي توان نظامي قشون با نوين‌سازي سازمان، تجهيزات و شيوه جنگ، با الگوگيري از نظام اروپايي و بهره­گيري از راهنمايي و آموزش مربيان خارجي، متمركز شد. در اين مقاله، با طرح اين پرسش كه؛ ضرورت اتخاذ چنين راهبردي چه بوده است؟ كوشش مي­شود تا به روش توصيفي- تحليلي، با بررسي وضعيت قشون سنتي اوايل قاجاريه، راهبرد نظامي عباس ميرزا در قالب برنامه اصلاحات نظام جديد، تبيين و تحليل گردد. يافته پژوهش نشان مي‌دهد كه اتخاذ برنامه اصلاحي قشون متأثر از واقعيت عيني صحنه ميداني پيكار با ارتشي منظم و مجهز، ضرورت و راهبردي آگاهانه جهت كارآمدسازي و سازماندهي قشوني همانند، براي مقابله و غلبه بر حريف مهاجم و خنثي‌سازي تحركات و ناآرامي‌هاي داخلي سركشان و شورشيان بوده است كه درمجموع به تثبيت قدرت و حاكميت  سلسله قاجارها مي‌انجاميده است.