بررسي نقش مركزي سيستم دوپامينرژيك در عملكردهاي فيزيولوژيكي بدن: آنچه تاكنون مي‌دانيم

سيستم دوپامينرژيك نقش مهمي در تعديل برخي عملكردهاي عصبي مانند كنترل حركتي، انگيزه، درد، شناخت، رفتار مادري و پاداش دارد. مسيرهاي پيام‌رساني دوپامينرژيك براي حفظ فرآيندهاي فيزيولوژيكي بسيار حائز اهميت بوده و فعاليت ناهنجار آن‌ها منجر به بروز برخي اختلالات عصبي مي‌گردد. درك صحيح نوروبيولوژي و مكانيسم‌هاي مولكولي زمينه ساز اين اختلالات، به توسعه درمان‌هاي نوين و بهبود كيفيت زندگي بيماران در سراسر جهان، مي‌انجامد. هدف از انجام مطالعه حاضر، بررسي پژوهش‌هاي‌ صورت گرفته پيرامون نقش مركزي سيستم دوپامينرژيك و ابعاد اثرگذاري آن بر عملكردهاي فيزيولوژيك مختلف است. در اين مطالعه مروري، مقالات مرتبط با موضوع در بازه‌ي سال‌هاي1970 تا 2023 با استفاده از جستجوي هدفمند كليدواژه‌هاي مرتبط در پايگاه‌هاي اطلاعاتي معتبر نظير سيويليكا،Web of Science ، Scopus، Science Direct، PubMed،Springer ، Google Scholar و Elsevier شناسايي شدند و جهت دستيابي به مطالعات بيشتر از فهرست منابع اين مقالات استفاده شد. براساس يافته‌هاي حاصل از بررسي اين مطالعات، اثرات كاهنده اشتها دوپامين در پرندگان و پستانداران گزارش شده است. ازسوي ديگر، نقش اين ميانجي عصبي در درك درد و پردازش حافظه مشخص گرديده و در ارتباط با غدد درون ريز نيز تعامل دوپامين با پرولاكتين، استروئيدهاي جنسي، هورمون رشد و هورمون‌هاي تيروئيدي مورد مطالعه قرار گرفته است. همچنين با بررسي مطالعات متعدد نقش دوپامين در كنترل حركتي، رفتار مادرانه و پاداش مشخص گرديد. درنهايت، براساس مرور تحقيقات گذشته بروز اختلالات عصبي همچون اسكيزوفرني، پاركينسون، هانتينگتون، اختلال كمبود توجه/بيش‌فعالي و اعتياد را ميتوان با ناهنجاري در سيستم دوپامينرژيك مرتبط دانست. باوجود انجام تحقيقات گسترده پيرامون نقش سيستم دوپامينرژيك در فعاليت‌هاي زيستي، انجام مطالعات بيشتر به منظور شناسايي ابعاد تازه‌اي از اثرگذاري اين سيستم بر عملكردهاي مختلف بدن و دستيابي به مسيرهاي درماني نوين پيشنهاد مي‌شود.