ارزيابي لاين‌هاي اوتايپ جديد چغندرقند مقاوم به بيماري پوسيدگي ريزوكتونيايي ريشه و طوقه در شرايط آلودگي مصنوعي ميكروپلات

پوسيدگي طوقه و ريشه‌ چغندرقند تهديدي جدّي براي توليد و صنعت چغندرقند است. مهم‌ترين راهكار مقابله با آن، استفاده از ارقام مقاوم است. به‌منظورشناسايي و گروه‌بندي لاين‌هاي اوتايپ جديد مقاوم به قارچ عامل بيماري پوسيدگي ريزوكتونيايي ريشه و طوقه‌ چغندرقند (Rhizoctoniasolani)، تعداد 83 لاين اوتايپ جديد به همراه سه ژنوتيپ شاهد مقاوم (Novodro و SB-709) و حساس (191) در محيط ميكروپلات در همدان و در سال 1402 مورد ارزيابي قرار گرفتند. دو ماه پس از كشت از جدايه Rh133 با گروه آناستوموزي AG2-2 تكثير شده بر روي دانه‌هاي ذرت، براي آلوده‌سازي مصنوعي‌ بوته‌ها استفاده شد. در انتهاي فصل رشد، ريشه‌ها برداشت و بر اساس مقياس يك تا نه نمره‌دهي انجام و شاخص‌هاي بيماري و برداشت بر مبناي آن محاسبه شدند. در اين تحقيق ميانگين تعداد ريشه، شاخص بيماري و شاخص برداشت براي توده‌ ژنتيكي مورد بررسي به ترتيب برابر 17/16، 4/05 و 17/18 بود، اوتايپ‌هاي 5 (OT010245)، 32 (OT010277)، 80 (OTHSF-010041) در مقايسه با ديگر ژنوتيپ‌ها تعداد ريشه و شاخص برداشت بالاتر و شاخص بيماري پايين‌تري را كسب كردند، از نظر شاخص انتخاب ژنوتيپ ايده آل مشخص شد اوتايپ‌هاي شماره 36 (OT010282)، 32 (OT010277)، 5 (OT010245)، 80 (OTHSF-010041)، 28 (OT010273)، و 1 (OT010240) نزديك‌ترين اوتايپ به اوتايپ ايده‌آل از نظر تعداد ريشه، شاخص بيماري و شاخص برداشت بودند. اوتايپ‌هاي شماره 5 (OT010245)، 80 (OTHSF-010041)، 32 (OT010277) و 36 (OT 010282) در كلاستري قرار گرفتند كه در مقايسه با سه گروه ديگر به‌صورت معني‌داري از شاخص بيماري كمتر و شاخص برداشت بالاتر و شاخص انتخاب ژنوتيپ ايده آل نزديكتر به 1(يك) برخوردار بودند. همچنين تجزيه باي‌پلات بر اساس دو مؤلفه‌ اول نشان داد كه اوتايپ‌هاي 80 (OTHSF-010041)، 1 (OT010240)، 28 (OT010273)، 5 (OT010245)، 32 (OT010277) و 36 (OT010282) در موقعيت مناسبي از باي‌پلات از نظر شاخص‌هاي مقاومت قرار گرفتند. در نهايت اوتايپ‌هاي شماره 5 (OT010245)، 80 (OTHSF-010041)، و 32 (OT010277) به‌عنوان پايه‌هاي مادري مقاوم براي برنامه‌هاي آتي به‌نژادي شناسايي شدند.