بهره‌وري ‌انرژي‌ و انتشار گازهاي گلخانه‌اي‌ در توليد چغندرقند استان قزوين و تعيين واحدهاي كارا و ناكارا با روش تحليل پوششي داده‌ها

چغندرقند يكي از محصولات استراتژيك كشور است كه در سال 1401 توليدي بالغ بر 6 ميليون تن داشته است، ايران در اين سال رتبه‌ دوازدهم را در ميان ساير كشورها به‌خود اختصاص داده است. امروزه افزايش مصرف نهاده‌ها به‌ويژه سوخت‌هاي فسيلي به‌منظور تأمين امينت غذايي، باعث افزايش انتشار گازهاي گلخانه‌اي شده است. اين مطالعه به‌منظور تعيين و بهينه‌سازي شاخص‌هاي انرژي و انتشار گازهاي گلخانه‌اي در توليد چغندرقند در استان قزوين به انجام رسيده است. در اين پژوهش كه اطلاعات موردنياز آن از طريق مصاحبه با 20 نفر از چغندركاران استان قزوين در قالب پرسشنامه، تهيه گرديده است، مجموع انرژي مصرفي و شاخص بهره‌وري انرژي به‌ترتيب 54749/39 مگاژول بر هكتار و 0/61 كيلوگرم بر مگاژول تعيين گرديد. بيشترين سهم انرژي مصرفي مربوط به سوخت ديزل، كود نيتروژن، آب آبياري و الكتريسيته به‌ترتيب با 26، 23، 20 و 12 درصد بود. متوسط انتشار گازهاي گلخانه‌اي 1613/2 كيلوگرم معادل دي‌اكسيد كربن در هكتار بود كه سهم نهاده‌هاي سوخت ديزل، الكتريسيته، كود نيتروژن و ماشين‌آلات به‌ترتيب با 52، 21، 13 و 11 درصد بود. نتايج نشان داد كه از ميان 20 مزرعه مورد مطالعه، نه واحد زراعي از نظر مصرف انرژي كارا و 11 واحد ديگر ناكارا بودند. همچنين امكان صرفه‌جويي در انرژي مصرفي معادل 15/58 درصد، از طريق كاهش مصرف نهاده‌ها، بدون كاهش عملكرد در واحدهاي ناكارا و تبديل‌شدن آن‌ها به واحدهاي كارا وجود دارد. اين مقدار صرفه‌جويي مي‌تواند باعث كاهش 13/71 درصد انتشار گازهاي گلخانه‌اي و ارتقاء بهره‌وري انرژي به 0/7 كيلوگرم بر هكتار در توليد چغندرقند منطقه شود.