بررسي عوامل اثرگذار بر تقاضاي واردات شكر در كشور ايران (تأكيد بر توليد چغندرقند)

تجارت بين‌الملل نقش حياتي در اقتصاد جهاني ايفا مي‌كند و واردات كالا يكي از اركان اصلي آن به‌حساب مي‌آيد. كشورها از طريق واردات كالا و خدمات مي‌توانند به كالاها و خدماتي كه در داخل توليد نمي‌شوند يا هزينه توليد بالايي دارند، دسترسي پيدا كنند. شكر يكي از كالاهاي استراتژيك كشور قلمداد مي‌شود كه به‌واسطه‌ تقاضا و مصرف بالاي آن در سال‌هاي اخير، كشور شاهد واردات اين محصول به داخل بوده است. وابستگي به واردات شكر و كافي‌نبودن توليد داخلي آن، موجب مي‌گردد تا هرگونه تغيير سياست در واردات اين محصول، رفاه بسياري از توليدكنندگان و مصرف‌كنندگان را تحت‌تأثير قرار دهد. نظر به ارتباط تنگاتنگ واردات شكر با امنيت غذايي خانوارها، شناخت مؤلفه‌هاي اثرگذار بر تقاضاي واردات شكر براي سياست‌گذاري مناسب در اين بخش اهميت ويژه‌اي پيدا مي‌كند. در اين پژوهش عوامل اثرگذار بر تقاضاي واردات شكر، شامل ميزان توليد چغندرقند، ميزان بارش‌هاي سالانه كشور، قيمت جهاني شكر و توليد ناخالص داخلي، در قالب الگوي تصحيح خطاي برداري (VECM) در دوره‌ زماني 1402-1371 مورد بررسي قرار گرفته ‌است. طبق نتايج به‌دست آمده از پژوهش، ميزان توليد چغندرقند، ميزان بارش‌هاي سالانه كشور و قيمت جهاني شكر اثر منفي و معني‌داري بر ميزان تقاضاي واردات شكر دارند. توليد چغندرقند به ميزان 1.89 واحد، ارتباط منفي و معناداري با تقاضاي واردات شكر دارد كه موجب مي‌شود افزايش بهره‌وري و حمايت از توليد داخل اهميت پيدا كند. مقدار بارش سالانه به ميزان 3.24 واحد بر تقاضاي واردات شكر تأثير منفي دارد كه بيانگرتئوري توليد در اقتصاد است به عبارتي با افزايش ميزان نهاده‌هاي به‌كار رفته در توليد، ميزان محصول توليدي افزايش مي‌يابد. همچنين قيمت جهاني شكر به ميزان0/91 واحد با ميزان تقاضاي واردات شكر ارتباط معكوس دارد كه اين موضوع امري بديهي بوده و بر اساس قانون تقاضا قابل توجيه است. در نهايت متغير توليد ناخالص داخلي به ميزان 0/82 واحد اثر مثبت بر ميزان واردات شكر دارد كه بيان مي‌كند، در دوران رشد و رونق اقتصادي ميل به واردات در كشور افزايش و به نوعي سرانه مصرف كالا افزايش مي‌يابد.