بررسي ساختار موسيقايي و هارموني معنا و مبنا در سروده هاي زهدآميز ابن معتز

نظام موسيقايي زبان از هماهنگي واژگان و هارموني آوايي و فنوتيكي ساختار زباني، انسجام و توالي صامت‌ها و مصوت‌ها برخاسته و سخن معمولي را به بياني هنري تبديل مي‌كند و هر اندازه يك اثر ادبي بتواند ابعادِ بيش‌تري از موسيقي رابه كار گيرد زيباتر، اثرگزارتر خواهد بود. نغمآهنگ شعر شامل موسيقي بيروني، كناري، دروني و معنوي است كه در پژوهش حاضر دو بعد اخير در سرودههاي ابن معتز از شعراي برجسته عصر عباسي واكاوي ميشود. ابن معتز زاده عصري است كه درآن كاربست بديع درميان شاعران و نويسندگان رواج داشته وسرودههاي او نيز همنوا باجريان حاكم بر ادبيات زمانه خود، مملو از آرايه پردازي ها وكاربست صنايع ادبي بوده ودر همين حال روان وبه دور از تكلف است. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسي ساختار موسيقايي اشعار إبن معتز در مجال زهد در راستاي سنجش هماهنگي آوايي وفنوتيكي معنا ومبنا در سروده هاي اوست ودر نهايت به اين نتيجه ميرسد كه: گزينش الفاظ در خدمت معاني مورد نظر شاعر بوده و صرفا در راستاي خلق قالب زيبا و نواخت ريتميك شعر كاربست نشده است و اين يكي از نقاط قوت سروده‌هاي او در انتقال معاني زهدآميز و اثرگزاري برمخاطب است. در زمينه‌ موسيقي معنوي توجه شاعر معطوف به كاربست آرايه‌هايي چون طباق، مقابله وتنسيق الصفات است كه علاوه ب توازن ابيات و آفرينش ريتمي موزون، بار معنايي سخن را به دوش مي‌كشد. برجسته‌ترين نقش موسيقايي را در زهدنامه‌هاي ابن معتز موسيقي دروني ايفا مي‌كند كه درآن بيش‌ترين بار نواخت كلام بر عهده آرايه‌هايي هم‌چون واژه‌آرايي، تكرار حروف، تكرار واژگان در آغاز ابيات، تصدير و تكرير است.