مديريت بحران مخاطرات لرزه اي شهري(مطالعۀ موردي: شهر اردبيل)

مقدمه:  بحران‌هاي ناشي از بلاياي طبيعي همواره در كمين جوامع انساني بوده و مي‌توانند در مدت زمان كوتاه آثار زيان‌باري را بر كانون هاي مدني شهري و روستايي تحميل نمايند. يكي از اين آثار زيان‌بار به دليل عدم توانايي در پيش‌بيني زماني وقوع سوانح طبيعي مخصوصاً زمين لرزه ها، بحران هاي ناشي از آن ها است.هدف:  هدف مقاله حاضر مخاطرات لرزه اي شهري با رويكرد مديريت بحران در شهر اردبيل است.روش شناسي:  پژوهش حاضر از لحاظ هدف از نوع كاربردي و از نظر ماهيت توصيفي ـ تحليلي  است. در اين پژوهش، ابتدا سناريوي لرزه اي شهر اردبيل براي شدت هاي مختلف لرزه اي مورد بررسي قرار گرفته است. در مرحلۀ بعد براي بررسي عوامل موثر جهت كاهش آسيب‌هاي لرزه اي معيارهاي بررسي در مديريت بحران شامل: وجود نظام ذخيره‌سازي، تجهيزات تخصصي، نيروي انساني متخصص، نظام اطلاع رساني، اثر بخشي عمليات و زيرساخت‌هاي ارتباطي، با استفاده از اطلاعات پرسشنامه‌اي تكميل گرديده و تحليل عوامل و متغيرها از روش معادلات ساختاري در نرم افزار ليزرل صورت گرفت.  قلمرو جغرافيايي پژوهش:  مناطق پنجگانۀ شهر اردبيل.يافته ها و بحث:  پژوهش نشان مي دهد كه بيشترين و كمترين نمايۀ آسيب پذيري شهر اردبيل به ترتيب 0.905 و 0.580 است و كمترين و بيشترين ميزان شدت لرزه اي در زمين لرزه هاي با شدت V-VI و VII به 0.640 و 2.560 مي رسد. مهم ترين متغيرهاي پنهان موثر در مديريت بحران زمين لرزه و كاهش آسيب پذيري نيز وجود نظام ذخيره‌سازي براي مديريت پشتيباني امداد (گويه ذخيره‌سازي لوازم اسكان )، تجهيزات تخصصي و وجود ساختار تشكيلات مناسب عملياتي (گويه تجهيزات پشتيباني)، نيروي انساني متخصص (گويه آموزش‌هاي تخصصي و تكميلي)، و اثربخشي عمليات و نظام اطلاع‌رساني براي ساكنين ( گويه فعاليت مستمر ستاد اطلاع‌رساني) و در بين وجود زيرساخت‌ها و تأسيسات ارتباطي (گويه وجود كميته بحران) هستند.نتيجه گيري: در حال حاضر هر چند كه زمين لرزه ها از لحاظ مكاني قابل پيش بيني هستند ولي هنوز از لحاظ زماني اين امر مقدور نمي باشد. لذا در بحث مديرت بحران لرزه اي مخصوصادر سطح شهرستان اردبيل به عنوان يكي از كانون هاي لرزه خيز شمال باختري ايران بايستي رويكرد غالب ايجاد آمادگي براي روبرو شدن با خطر لرزه اي مورد توجه قرار گيرد.