نسبت ادراكات پيشامرگي و پسامرگي در حكمت صدرايي

هدف: اين پژوهش به هدف شناسايي عامل حفظ و بقاي ادراكات انساني و به دنبال آن كشف رابطه و نسبت ادراكات، پيش و پس از مرگ، در انديشه ملاصدرا، انجام شد. روش: به اين منظور، تحقيقي نظري و بنيادي با استفاده از منابع مكتوب و با روش توصيفي– تحليلي صورت گرفت. يافته ها: در جهان مادي، ادراكات حصولي انسان، وابسته به بدن جسماني است، اما نقش اندام هاي حسي در آن‌ها صرفاً اعدادي است. ادراكات في‌نفسه مجردند كه بر مبناي نفس شناسي صدرايي، از بستري جسماني روييده و مراتب تجرد و تكامل را تا رسيدن به جهاني ديگر مي پيمايند. قوه خيال و مرتبه مثالي نفس، حامل ادراكات و عامل بقاي آن‌هاست. با ترك بدن مادي و تغيير ساحت وجودي انسان، ادراكات نيز به‌گونه‌اي متفاوت باقي مي مانند. نتيجه گيري: ادراكات پسامرگي برخلاف ادراكات پيشامرگي هيچ وابستگي حصولي به ذهن ندارند، بلكه حضوري و مرتبه اي از خود نفس اند كه با حركت جوهري نفس به نهايت تكامل و ثبات خود رسيده و احضار آن‌ها به معناي مشاهده نفس توسط خود نفس در همان مرتبه از ادراك است.