مباني تجربۀ عرفاني از منظر ابن عربي و جايگاه آن در هنر

تجربۀ عرفاني اعم از تجربۀ ديني است و يكي از جلوه‌هاي معنويت در حيات بشري و موضوعي جذّاب براي فيلسوفان و عارفان در هر دوره‌اي بوده است. يكي از اين عارفان، محي‌الدين ابن عربي، عارف مسلمان قرن هفتم قمري است كه در انديشۀ وي، كشف و شهود، مهم‌ترين مصداق تجربۀ ديني شمرده مي‌شد. هدف: هدف اصلي اين تحقيق، شناخت مباني عرفاني مؤثر بر هنر بود؛ لذا به تحليل مفهوم كشف و شهود در ساختار معرفت‌شناختي ابن عربي و جايگاه كشف و شهود در هنر پرداخته شد. روش: اين پژوهش به روش توصيفي- تحليلي و مطالعات كتابخانه‌اي انجام شده است. يافته‌ها: ابن عربي تلاش كرده است هستي را در نظام عرفاني و هستي‌شناختي خود، به همان صورتي كه انسان كامل مشاهده مي‌كند يا در تجربياتي كه بر اساس عرفان انسان كامل شكل مي‌گيرد‌، بيان كند. نمونه‌هاي اين تجربه را مي‌توان در موارد زيادي از جمله در هنر مشاهده كرد. ماهيت و ذات هنر خود مسئله‌اي عرفاني و نوعي علم حضوري است و جزء معارف شهودي به حساب مي‌آيد. نتايج: اثر هنري با الهام از شهود و حس هنرمند شكل مي‌گيرد، هنرمند در اين مرحله براي رسيدن به كشف و شهود، نيازمند خيال است و سپس براي عينيت‌بخشي به صور خيالي كه در ذهنش شكل مي‌گيرد، از عناصر تجسّمي در اثرش بهره مي‌گيرد.