تجلّي ذوق عرفاني امام خميني(ره) در مباحث اسما و اعيان ثابته

هدف: هدف از نگارش اين مقاله، بررسي، تحليل و نقد تعليقات امام خميني(ره) بر مبناي ذوق عرفاني، بر فصول اسما و اعيان ثابتة مقدمۀ قيصري بود. روش: روش اين پژوهش، توصيفي- تحليلي و بر اساس داده‌هاي كتابخانه‌اي بود. يافته‌ها: همان‌طور كه كثرت معاني معقول در نگاه فلسفي صدرالدين شيرازي، بر حسب تعقّل ذات الهي در عقل حاصل مي‌شود؛ همين كثرت در ذوق عرفاني امام، بر حسب شهود صاحبان مشاهده و اصحاب معرفت حاصل مي‌شود. معيار ابن عربي در تمايز اسما از هم نيز به مذاق عرفاني امام خوش نمي‌آيد. معيار امام بر حسب تجلّياتي است كه به قلب سالك مي‌شود. امام معتقد است تجلّي در عوالم غيب و شهادت، بر حسب اسما و در حجاب آنهاست و از اين نظر، ذات مقدس در جلوۀ اسما و صفات، تجلّياتي در حضرت علمي دارد كه اهل معرفت، تعيّنات اين تجلّيات را اعيان ثابته مي‌گويند. از منظر امام، عالم اعيان ثابته مانع ذاتي بودن ظهور نيست؛ بنابر اين، حقايق اين اعيان ثابته هم مانع ظهور ذاتي و تجلّي اسمايي و صفاتي نيستند؛ لذا حق تعالي بدون هيچ پرده‌اي، براي مخلوقاتش ظاهر و آشكار است. از منظر ذوق عرفاني امام، جعل هم متعلق به وجود نيست؛ زيرا حق تعالي وجود است و لذا جعل متعلق به ماهيت است. نتيجه‌گيري: تعليقات امام خميني بر فصول اسما و اعيان ثابتة مقدمۀ قيصري، نشان مي‌دهد كه امام به وجود معاني متعدد در تعريف ذوق عرفاني معتقد بود؛ يعني ذوق عرفاني را در معاني و كاربست‌هاي مختلفي به كار مي‌برد.