كتيبۀ نويافتۀ پهلوي در تنگه‌بلاغي (پاسارگاد 6) و برنامه‌هاي حفاظتي از آن

موضوع و محور گفتار پيش‌رو، كتيبۀ نويافته‌اي است كه در تيرماه 1401 در تنگه‌بلاغيِ دشت پاسارگاد براي نخستين‌بار مشاهده گرديده است. اين كتيبه به خط فارسي‌ميانه ‌(پهلوي‌كتابي) با سنت ساساني به تحرير درآمده است كه با عرض 40 و طول 90‌سانتي‌متر، دربردارندۀ سه قاب و سه‌ نوشتار است. بخش اصلي كتيبه، قاب مياني است كه با هشت‌سطر، به‌صورت عمودي تحرير شده است. قاب‌هاي جانبي در بالا و پايينِ نوشتۀ مياني، ديده مي‌شوند و به‌صورت افقي تحرير شده‌اند. قاب بالا دربردارندۀ سه‌سطر و قاب پايين به‌نظر مي‌رسد سه‌سطر داشته است. اين‌كه كتيبه در چه زماني نوشته شده و به چه فرد يا افرادي تعلق داشته است؟ پرسش‌هاي اصلي پژوهش به‌شمار مي‌روند كه محتواي كتيبه خود بدان‌ها پاسخ مي‌دهد. در دشت پاسارگاد، پيش‌تر نيز پنج كتيبۀ پهلوي شناسايي و خوانش شده است؛ اين پنج كتيبه كه در منطقۀ موسوم به «تل‌تخت» در سال‌هاي 1961 تا 1963م. كشف شده است در شمار گورنبشته‌هاي پهلوي محسوب مي‌گردند. كتيبۀ پژوهش حاضر، اما محتوايي متفاوت از كتيبه‌هاي تل‌تخت دارد و آن‌گونه كه مشاهده خواهد شد در آن از ساخت پل و بندي باستاني سخن رفته است كه به‌نظر مي‌رسد به روزگار «خسرو اول انوشيروان» تعلق داشته است. نكتۀ جالب اين‌كه پيش از كشف اين كتيبۀ باستان‌شناسان پايگاه ميراث جهاني پاسارگاد پي و شالودۀ پل و فراز-راهي باستاني را درست در زير كتيبه و برروي رودخانۀ پلوار، مشاهده و مستندنگاري كرده بودند؛ بنابراين كشف اين كتيبه اهميت و ضرورت پرداختن بدان را به‌ويژه از منظر باستان‌شناسي و حفاظتي دوچندان مي‌كند. پژوهش حاضر به‌صورت ميداني و اسنادي‌ (كتابخانه‌اي) انجام شده است. باتوجه به اين‌كه اين كتيبه در معرض فرسايش شديد قرار داشته است، نگارندگان با تهيه قالب از آن، كوشش كردند تا جداي از خوانش بهتر، گام مؤثري در جهت حفاظت از آن برداشته شود.