تصفيه فسفات زهاب‌هاي كشاورزي با استفاده از راكتور زيستي كاه و كلش گندم

تغذيه مناسب گياه يكي از عوامل مهم در بهبود كمي و كيفي فرآورده‌هاي كشاورزي به‌شمار مي‌رود. فسفر يكي از عناصر غذايي پر مصرف مهم است كه كمبود آن رشد گياه را به‌شدت محدود مي‌كند. افزايش جمعيت و نياز به مواد غذايي بيشتر باعث شده كشاورزان براي افزايش توليد از كودهاي داراي فسفر استفاده كنند، كه در نتيجه مقدار اضافي عنصر وارد زهاب هاي كشاورزي شده و منابع آب زيرزميني را آلوده مي كند. به‌همين منظور استفاده از راكتورهاي زيستي براي تصفيه زهاب هاي كشاورزي و حذف عناصري مانند فسفر موردتوجه قرارگرفته است. در اين مطالعه با توجه به هزينه‌ها و دردسترس بودن گندم در تمامي نقاط ايران، كاه و‌ كلش گندم به‌عنوان بستر و محيط راكتور زيستي انتخاب شد. سه جعبه از جنس آهن گالوانيزه با طول، عـرض و ارتفـاع يـك متر براي شبيه سازي شرايط مزرعه اي مـورد اسـتفاده قرارگرفـت. جعبه‌ها داراي يك خروجي و يك ورودي براي تزريق پساب  و سه نقطه براي برداشت پساب بودند؛ كه عمق نقاط برداشت به‌ترتيب از كف جعبه 1، 6 ، 16 سانتي‌متر درنظر گرفته شد. داخل جعبه‌ها با كلش ‌گندم به‌صورت فشرده تا ارتفاع 20 سانتي‌متري از كف با وزن 39 كيلوگرم پر شد. پژوهش موردنظر در مدت 51 روز با چهار تكرار آزمايش با پسابي در حدود 14 ميلي‌گرم فسفات انجام شد. تمام اندازه‌گيري‌ها در محل آزمايش با دستگاه فتومتر 7100 انجام شد. نتايج اين پژوهش نشان‌داد كه ميزان كاهش غلظت فسفات با گذشت زمان افزايش مي‌يابد. ميزان درصد كاهش حداقلي فسفات 48 درصد بود. هم‌چنين ميزان درصد كاهش حداكثري فسفات برابر 97 درصد به‌دست آمد كه اين نتايج بيانگر عملكرد قابل‌قبول اين بيوراكتور بود. نتايج  حاصل از آزمون‌هاي آماري مانند آزمون t و آزمون واريانس بيانگر آن است كه با گذشت 51 روز از عمر كاه ‌و كلش ‌گندم هيچ تفاوتي در ميزان كاهش غلظت عنصر (عملكرد راكتور زيستي) ايجاد نشده است. احتمال تاثير دما و غلظت اوليه بر روي نتايج  وجود داشت. به‌همين دليل، در اولين گام غلظت اوليه را در اين پژوهش بي ‌اثر كرده و آزمون كوواريانس براي بررسي تاثير دما بر طول عمر كاه و كلش انجام شد كه بيانگر عدم تاثير دما بود.